Skip to main content

рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХी Industrial Investment & Employment Promotion Policy (IIEPP) 2022

рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЬрд╣ाँ рдЪिрдордиिрдпाँ, рдиिрд░्рдоाрдгाрдзीрди рдЗрдоाрд░рддें рдФрд░ рдХाрд░рдЦाрдиे рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рддेрдЬी рд╕े рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ोрддे рдЙрдж्рдпोрдЧों рдХो рджрд░्рд╢ाрддे рд╣ैं। рджृрд╢्рдп рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдиिрд╡ेрд╢ рдПрд╡ं рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рдиीрддि 2022 рдХी рднाрд╡рдиा рдХो рдк्рд░рддिрдмिंрдмिрдд рдХрд░рддा рд╣ै, рдЬो рдиिрд╡ेрд╢рдХों рдХो рд╕рдм्рд╕िрдбी, рднूрдоि рдмैंрдХ рд╡िрд╕्рддाрд░ рдФрд░ рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рдиे рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ै। рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рджृрд╢्рдп рдоें, рдиिрд░्рдоाрдг рд╕्рдерд▓ рдкрд░ рд╡िрд╡िрдз рд╢्рд░рдоिрдХ—рдиीрд▓ी рд╢рд░्рдЯ्рд╕ рдФрд░ рдкैंрдЯ्рд╕ рдоें—рдЙрдкрдХрд░рдгों рдХे рд╕ाрде рд╕рдХ्рд░िрдп рд░ूрдк рд╕े рдХाрд░्рдпрд░рдд рд╣ैं, рдЬो рдиीрддि рдХे рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рдФрд░ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд▓рдХ्рд╖्рдпों рдХो рдЙрдЬाрдЧрд░ рдХрд░рддा рд╣ै।
рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХी IIEPP рдиीрддि

 рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХी Industrial Investment & Employment Promotion Policy (IIEPP) рдиे 2017 рд╕े рд▓ेрдХрд░ 2022 рддрдХ рдЬ़рд░ूрд░рддрдоंрдж рдФрд░ рдмрдб़ी рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдпोрдЬрдиाрдПँ рд▓ाрдЧू рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдиिрд╡ेрд╢ рдФрд░ рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджिрдпा рд╣ै। рдЖрдЗрдП рдЗрд╕े рд╕рдордЭрддे рд╣ैं:

2017 рдкॉрд▓िрд╕ी – рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╡ рдиिрд╡ेрд╢ рдкрд░ рдлोрдХрд╕

  • рд▓рдХ्рд╖्рдп: рдиिрд╡ेрд╢ рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдмрдв़ोрддрд░ी рдФрд░ рд╕्рдеाрдиीрдп рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рдиा

  • рдк्рд░рдоुрдЦ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди :

    • рд╕्рдЯाрдо्рдк рдб्рдпूрдЯी рдоें 50–100% рдЫूрдЯ (рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░)

    • SGST рд░िрдЗрдо्рдмрд░्рд╕рдоेंрдЯ:

      • 90% рдЫोрдЯे, 60% рдордз्рдпрдо/рдмрдб़े рдЙрдж्рдпोрдЧों рдХो 5 рд╡рд░्рд╖

      • 70% рдо╨╡╨│╨░ рдЙрдж्рдпोрдЧों рдХो 10 рд╡рд░्рд╖

    • рдкूंрдЬी рд╡ рдм्рдпाрдЬ рд╕рдм्рд╕िрдбी рдкрд░ 5% рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдЫूрдЯ (5 рд╡рд░्рд╖ рддрдХ)

    • рдмिрдЬрд▓ी рд╢ुрд▓्рдХ рдФрд░ рдоंрдбी рд╢ुрд▓्рдХ рдоें рдкूрд░्рдг рдЫूрдЯ (5–10 рд╡рд░्рд╖ рддрдХ)

    • EPF рдоें 200 рдХрд░्рдордЪाрд░िрдпों рдкрд░ рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдЫूрдЯ

  • рдк्рд░рднाрд╡:

    • 36 рдмрдб़े рдк्рд░ोрдЬेрдХ्рдЯ्рд╕ рдкрд░ ₹2,000 рдХрд░ोрдб़ рдиिрд╡ेрд╢, ~7,000 рдиौрдХрд░िрдпाँ

    • 40 рдо╨╡╨│╨░/рд╕ुрдкрд░ рдо╨╡╨│╨░ рдк्рд░ोрдЬेрдХ्рдЯ्рд╕ рдкрд░ ₹17,114 рдХрд░ोрдб़ рдФрд░ ~19,750 рдиौрдХрд░िрдпाँ 


2022 рдкॉрд▓िрд╕ी – рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рдиिрд╡ेрд╢ рд╡ рдШрдЯрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди

  • рд▓рдХ्рд╖्рдп: UP рдХो 1 рдЯ्рд░िрд▓िрдпрди рдбॉрд▓рд░ рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдмрдиाрдиा; рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рдиिрд╡ेрд╢ों рдХो рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рдиा

  • рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рдХे рддीрди рд╡िрдХрд▓्рдк (рдПрдХ рдоें рд╕े рдЪुрдиें):

    1. рдкूंрдЬीрдЧрдд рд╕рдм्рд╕िрдбी (рдк्рд░ांрдд рд╡ рд╢्рд░ेрдгी рдЕрдиुрд╕ाрд░),

    2. рдиेрдЯ SGST рдк्рд░рддिрдкूрд░्рддि,

    3. PLI рдЯॉрдк‑рдЕрдк рд╕рдм्рд╕िрдбी

  •  рдиिрд╡ेрд╢ рд╢्рд░ेрдгी (рд▓ाрд░्рдЬ рд╕े Ultra‑Mega) рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдЫूрдЯ рдкैрдХेрдЬ рд╕рдоेрдд

  • рдХृрд╖ि/рдмंрдЬрд░ рднूрдоि рдХो рд▓ीрдЬ рдкрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ाрдиे рд╕рд╣िрдд рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди

  • рдк्рд░ाрдЗрд╡ेрдЯ рдЗंрдбрд╕्рдЯ्рд░िрдпрд▓ рдкाрд░्рдХ рдмрдирд╡ाрдиे рд╡ाрд▓ों рдХे рд▓िрдП 25–50% рдкूंрдЬी рд╕рдм्рд╕िрдбी + рднूрдоि рдФрд░ рд╕्рдЯाрдо्рдк рдб्рдпूрдЯी рдЫूрдЯ 

  • Implementation – Invest UP рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдЪाрд▓िрдд; рдбिрд╕्рдмрд░्рд╕рд▓ рддेрдЬ़ी рд╕े рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд 


GCC Policy – рдЧ्рд▓ोрдмрд▓ рдХ्рд╖рдорддा рдХेंрдж्рд░

  • Global Capability Centers (GCCs) рдХो IT, рд╣ेрд▓्рдердХेрдпрд░, рдСрдЯोрдоोрдЯिрд╡ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рд▓ाрдиे рдкрд░ 20% рдСрдкрд░ेрд╢рдирд▓ рд╕рдм्рд╕िрдбी, рдкेрд░ोрд▓ рд╕рдм्рд╕िрдбी, рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╡ EPF рдЫूрдЯ

  • рд▓рдХ्рд╖्рдп: 2 рд▓ाрдЦ рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рднाрд░рдд gevest GCC рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиा 


 рд╣ाрд▓ рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рдФрд░ рдкрд░िрдгाрдо

  • рдпूрдкी MSME рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ुрдЖ, рдиिрд╡ेрд╢ рдХ्рд▓ाрдЗрдоेрдЯ рдмेрд╣рддрд░ рд╣ुрдЖ

  • рд╕्рдоाрд░्рдЯрдлोрди рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рд░ाрдЬ्рдп рдиे рджेрд╢ рдоें 55% рд╣िрд╕्рд╕ेрджाрд░ी рд╣ाрд╕िрд▓ рдХी 

  • GCC рдиीрддि рд╕े рдЙрдЪ्рдЪ-рд╕्рддрд░ीрдп рдиौрдХрд░िрдпां, рддрдХрдиीрдХी рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдФрд░ рдЧ्рд░ाрдоीрдг-рд╢рд╣рд░ी рдмेрд╣рддрд░ рдШрдЯрдХ рдмंрдЯрд╡ाрд░ा рд╣ोрдЧा


рдЖрдкрдХो рдЗрд╕рд╕े рдХैрд╕े рд▓ाрдн рдоिрд▓े?

  1. MSME рдпा рдмрдб़े рдЙрдж्рдпрдо рдЦोрд▓ें: SCT, рдмिрдЬрд▓ी рдЫूрдЯ, SGST рд░िрдЗрдо्рдмрд░्рд╕рдоेंрдЯ, EPF рд╕рдм्рд╕िрдбी рдЬैрд╕े рд▓ाрдн рд▓ें

  2. GCC рдиिрд╡ेрд╢: рдпрджि рдЖрдк IT/ITES рд╕्рдЯाрд░्рдЯрдЕрдк рдпा рдХंрдкрдиिрдпां рдЪрд▓ा рд░рд╣ी рд╣ैं

  3. Industrial Parks рдоें рдиिрд╡ेрд╢ рдХрд░ें: рдкूंрдЬी + рднूрдоि рд╕рдм्рд╕िрдбी рдХे рдлाрдпрджे

  4. PLI рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдЙрдж्рдпोрдЧ рдЦोрд▓ें: рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдЯॉрдк-рдЕрдк рд╕рдм्рд╕िрдбी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ें

  5. Invest UP рдкрд░ рдкंрдЬीрдХрд░рдг рдХрд░ рдЖрд╡ेрджрди рдЬрдоा рдХрд░ें – рдбिрд╕्рдмрд░्рд╕рд▓ рддेрдЬी рд╕े рд╣ोрдЧा


рд╕рд╣ाрдпрддा рдХे рд▓िрдП рд╣рдоें рдИрдоेрд▓ рдХрд░ें

Global Capability Centres (GCC) рдиीрддि 2024: рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдЧ्рд▓ोрдмрд▓ рдмिрдЬ़рдиेрд╕ рдХा рдирдпा рд╣рдм

UP рдХा Defence Corridor рдФрд░ Aerospace рдпूрдиिрдЯ: рдирдИ рдЙрдб़ाрди

рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдПँ – 2025 рддрдХ рдХी рд╕ूрдЪी

FAQ

Q1. рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХी Industrial Investment & Employment Promotion Policy (IIEPP) рдХ्рдпा рд╣ै?
IIEPP рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдиीрддि рд╣ै рдЬो рдиिрд╡ेрд╢ рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рдиे, рдЙрдж्рдпोрдЧ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиे рдФрд░ рдмрдб़े рдкैрдоाрдиे рдкрд░ рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ै।

Q2. рдЗрд╕ рдиीрддि рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХ्рдпा рд╣ै?
рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै – рд░ाрдЬ्рдп рдХो рднाрд░рдд рдХा рдЕрдЧ्рд░рдгी рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдХेंрдж्рд░ рдмрдиाрдиा, MSMEs рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиा рдФрд░ рдпुрд╡ाрдУं рдХो рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рджेрдиा।

Q3. рдХिрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдХो рдЗрд╕ рдиीрддि рдоें рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджी рдЧрдИ рд╣ै?
рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ्рд╕, IT, рдСрдЯोрдоोрдмाрдЗрд▓, рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓, рдлाрд░्рдоा, рд░рдХ्рд╖ा рдЙрдд्рдкाрджрди, рдФрд░ рдирд╡ीрдХрд░рдгीрдп рдКрд░्рдЬा рдЬैрд╕े рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджी рдЧрдИ рд╣ै।

Q4. рдиिрд╡ेрд╢рдХों рдХो рдХ्рдпा рд▓ाрдн рдоिрд▓рддा рд╣ै?
рдиिрд╡ेрд╢рдХों рдХो рдЯैрдХ्рд╕ рдЗंрд╕ेंрдЯिрд╡, рднूрдоि рдЙрдкрд▓рдм्рдзрддा, рдмिрдЬрд▓ी рд░िрдпाрдпрддें, рдФрд░ рдЖрд╕ाрди рдЕрдиुрдоोрджрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрдПं рдоिрд▓рддी рд╣ैं।

Q5. рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдоें рдпрд╣ рдиीрддि рдХैрд╕े рдорджрдж рдХрд░рддी рд╣ै?
рдирдИ рдлैрдХ्рдЯ्рд░िрдпों, MSMEs рдФрд░ рдмрдб़े рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдк्рд░ोрдЬेрдХ्рдЯ्рд╕ рд╕े рд▓ाрдЦों рдпुрд╡ाрдУं рдХो рд╕ीрдзे рдФрд░ рдкрд░ोрдХ्рд╖ рд░ूрдк рд╕े рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдоिрд▓ेрдЧा।

Comments

Popular posts from this blog

UP рдоें рджिрд╡्рдпांрдЧों рдХे рд▓िрдП UPSRTC рдиिःрд╢ुрд▓्рдХ рдмрд╕ рдпाрдд्рд░ा рд╕ुрд╡िрдзा

Free Travel Facility for Persons with Disabilities рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рджिрд╡्рдпांрдЧों рдХे рд▓िрдП UPSRTC (рд░ाрдЬ्рдп рдкрд░िрд╡рд╣рди рдиिрдЧрдо) рдж्рд╡ाрд░ा рдиिःрд╢ुрд▓्рдХ рдмрд╕ рдпाрдд्рд░ा рд╕ुрд╡िрдзा рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै। рдЗрд╕े Free Travel Facility for Persons with Disabilities Rules‑2019 рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд▓ाрдЧू рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдиीрдЪे рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдЬाрдирдХाрд░ी рджी рдЧрдИ рд╣ै ЁЯСЗ  рдХौрди рд▓ाрдн рдЙрдаा рд╕рдХрддा рд╣ै? рдХोрдИ рднी рджिрд╡्рдпांрдЧ (≥40% рд╡िрдХрд▓ांрдЧрддा) 80% рдпा рдЕрдзिрдХ рджिрд╡्рдпांрдЧрддा рд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕ाрде рдоें рдПрдХ рд╕рд╣рдпाрдд्рд░ी рдХा рднी рд▓ाрдн рдЙрдаा рд╕рдХрддे рд╣ैं   рдХрд╣ाँ рд╕े-рд╕рдм рддрдХ рдпाрдд्рд░ा? UPSRTC рдХी рд╕рднी ‘ordinary’ (рд╕ाрдзाрд░рдг) рдмрд╕ों рдоें рдоुрдл्рдд рдпाрдд्рд░ा рд░ाрдЬрдзाрдиी, рд╕िрдЯी / рдИ‑рдмрд╕ों рдоें рднी рдпрд╣ рд╕ुрд╡िрдзा рд▓ाрдЧू  рд╕ुрд╡िрдзा рд░ाрдЬ्рдп-рд╕ीрдоा рдХे рдЕंрджрд░ рдФрд░ рдмाрд╣рд░ рджोрдиों рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдоाрди्рдп рд╣ै ✔️ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рдоूрд▓ disability certificate (Chief Medical Officer/Comp. Medical Officer рдж्рд╡ाрд░ा рдЬाрд░ी) Aadhaar рдХाрд░्рдб рдпा UDID рдХाрд░्рдб (рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп) ( uphwd.gov.in )  рдиिрдпрдо рдФрд░ рдЙрдкрдпोрдЧ рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдмрд╕ рд╕्рдЯाрдл рдХो рдпाрдд्рд░ा рдЖрд░ंрдн рд╕े рдкрд╣рд▓े рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़ рджिрдЦाрдПं рд░िрдЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрд╢рди рдпा рдЕрдЧ्рд░िрдо рдЯिрдХрдЯिंрдЧ рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдирд╣ीं рд╣ै; рдмрд╕ рдоें рд╕рд╡ाрд░ рд╣ोрддे рд╕рдордп рдпрд╣ ...

Sabla / Kishori Balika Yojana – рдХिрд╢ोрд░िрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा рдХी рдУрд░ рдордЬрдмूрдд рдХрджрдо

Sabla / Kishori Balika Yojana рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा / рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा: рдмेрдЯिрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╡рд▓ंрдмрди рдХी рд░ाрд╣  рднाрд░рдд рдЬैрд╕े рджेрд╢ рдоें рдЬрд╣ां рдмेрдЯिрдпाँ рдПрдХ рддрд░рдл рджेрд╡ी рдХा рд░ूрдк рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ैं, рд╡рд╣ीं рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдХрдИ рдмाрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╢िрдХ्рд╖ा, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рднी рд░рд╣рдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдПрдХ рдХिрд╢ोрд░ी рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЬрдм рдЙрд╕рдХा рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдорди рдХрдИ рдмрджрд▓ाрд╡ों рд╕े рдЧुрдЬрд░рддा рд╣ै, рддрдм рдЙрд╕े рд╕рдмрд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди, рдкोрд╖рдг, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ी рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдФрд░ рдЬ़рд░ूрд░рдд рдХो рд╕рдордЭрддे рд╣ुрдП рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा (рдЬिрд╕े рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै) рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी — рддाрдХि рджेрд╢ рдХी рдмेрдЯिрдпाँ рди рд╕िрд░्рдл рд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣ें, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рднी рдмрдиें। рдХिрд╢ोрд░ी – рдПрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдоोрдб़ рдЬрдм рдХोрдИ рдмрдЪ्рдЪी 11-18 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддी рд╣ै, рддो рдпрд╣ рдЙрд╕рдХा рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдмрд╕े рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рд╕рдордп рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдо्рд░ рдоें рд╡рд╣ рди рддो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдмрдЪ्рдЪी рд░рд╣рддी рд╣ै, рди рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд╡рдпрд╕्рдХ। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдкрд╣рдЪाрди, рдЖрдд्рдо-рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрдкрдиे рд╕्рдеाрди рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдЧ्рд░ाрдоीрдг рднाрд░рдд рдоें рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рднी рдХрдаिрди рд╣ै — рдпрд╣ाँ рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХिрд╢ोрд░िрдпाँ рдпा рддो рд╕्рдХूрд▓ рдЫोрдб़ рдЪुрдХी рд╣ोрддी рд╣ैं, рдпा рдШрд░ेрд▓ू рдЬिрдо्рдоेрджाрд░िрдпो...

рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЬрди्рдо рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं: рдЖрд╕ाрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдФрд░ рдЬрд░ूрд░ी рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़

рдЕрдм рдЬрди्рдо рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиा рд╣ुрдЖ рдЖрд╕ाрди!  рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं? рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рди рдХेрд╡рд▓ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рд╣ैं, рдмрд▓्рдХि рдпे рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдкрд╣рдЪाрди, рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдФрд░ рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рдк्рд░рдоाрдг рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд░рд╣рддे рд╣ैं рдФрд░ рд╕ोрдЪ рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рдпрд╣ рд╕рд░्рдЯिрдлिрдХेрдЯ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं – рддो рдпрд╣ рдЧाрдЗрдб рдЖрдкрдХे рд▓िрдП рд╣ै।  рднाрдЧ 1: рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (Birth Certificate)  рдХ्рдпों рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░? рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдПрдбрдоिрд╢рди рдХे рд▓िрдП рдЖрдзाрд░ рдХाрд░्рдб рдФрд░ рдкाрд╕рдкोрд░्рдЯ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдУं рдХा рд▓ाрдн рдЙрдаाрдиे рдХे рд▓िрдП рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдкрд╣рдЪाрди рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП  рдХрдм рдмрдирд╡ाрдПं? рдмрдЪ्рдЪे рдХे рдЬрди्рдо рдХे 21 рджिрди рдХे рднीрддрд░ рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиा рд╕рдмрд╕े рдмेрд╣рддрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рджेрд░ рд╕े рдЖрд╡ेрджрди рдкрд░ рдЕрдлिрдбेрд╡िрдЯ рдФрд░ рдордЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрдЯ рдЕрдк्рд░ूрд╡рд▓ рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै।  рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬ़рд░ूрд░ी рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़: рдмрдЪ्рдЪे рдХा рдиाрдо (рдЕрдЧрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा рд╣ो) рдоाрддा-рдкिрддा рдХी рдкрд╣рдЪाрди (Aadhaar, рд╡ोрдЯрд░ ID) рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рд╕े рдоिрд▓ा рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (рдпрджि рд╣ॉрд╕्рдкिрдЯрд▓ рдоें рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ) рдиिрд╡ाрд╕ рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (Electricity Bill, Ration Card рдЖрджि) ...