Skip to main content

рд░ोрдЧी рдХрд▓्рдпाрдг рд╕рдоिрддि (RKS) рдХ्рдпा рд╣ै? рдХाрд░्рдп, рд▓ाрдн рдФрд░ рдорд╣рдд्рд╡

 рд░ोрдЧी рдХрд▓्рдпाрдг рд╕рдоिрддि (Rogi Kalyan Samiti – RKS)

“рдЬрдм рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рд╕िрд░्рдл рдЗрд▓ाрдЬ рдХा рдирд╣ीं, рд╕ेрд╡ा рдХा рдоंрджिрд░ рдмрди рдЬाрдП – рд╡рд╣ाँ рд░ोрдЧी рдХрд▓्рдпाрдг рд╕рдоिрддि рд╣ोрддी рд╣ै”


рдХ्рдпा рдЖрдк рдЬाрдирддे рд╣ैं?
рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ों рдоें рд╕рдлाрдИ, рджрд╡ाрдЗрдпों рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзрддा, рдбॉрдХ्рдЯрд░ों рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि, рдорд░ीрдЬों рдХे рд▓िрдП рдкाрдиी, рдмैрдардиे рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा, рдмाрдпोрдоेрдбिрдХрд▓ рд╡ेрд╕्рдЯ…
рдЗрди рд╕рдм рдЪीрдЬ़ों рдХो рдХौрди рджेрдЦрддा рд╣ै?

рдпрд╣ी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рд╕ंрднाрд▓рддी рд╣ै –
рд░ोрдЧी рдХрд▓्рдпाрдг рд╕рдоिрддि (RKS)
рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдоें рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рд╣рд░ рдорд░ीрдЬ рдХे рдЕрдиुрднрд╡ рдХो рдмेрд╣рддрд░ рдмрдиाрдиे рдХी рдПрдХ рд╕рд╢рдХ्рдд рдкрд╣рд▓।


рд░ोрдЧी рдХрд▓्рдпाрдг рд╕рдоिрддि рдХ्рдпा рд╣ै?

рд░ोрдЧी рдХрд▓्рдпाрдг рд╕рдоिрддि рдПрдХ рд╕्рдеाрдиीрдп рд╕्рддрд░ рдХी рдиिрдЧрд░ाрдиी рдФрд░ рдк्рд░рдмंрдзрди рд╕рдоिрддि рд╣ोрддी рд╣ै,
рдЬो рд╣рд░ рд╕рд░рдХाрд░ी рдЕрд╕्рдкрддाрд▓, PHC, CHC, рдЬिрд▓ा рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдпा рдоेрдбिрдХрд▓ рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рдмрдиाрдИ рдЬाрддी рд╣ै।

рдЗрд╕ рд╕рдоिрддि рдоें рд╣ोрддे рд╣ैं:

  • рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдФрд░ рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рд╕्рдЯाрдл

  • рд╕्рдеाрдиीрдп рдиाрдЧрд░िрдХ, рд╕рдоाрдЬрд╕ेрд╡ी

  • рдкंрдЪाрдпрдд/рдирдЧрд░рдкाрд▓िрдХा рдХे рдк्рд░рддिрдиिрдзि

  • NGO рдпा рдорд╣िрд▓ा рдоंрдбрд▓ рдХी рд╕рджрд╕्рдп

  • рдФрд░ рдХрднी-рдХрднी рдЦुрдж рдорд░ीрдЬ рдХे рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдХी рд░ाрдп рднी рд▓ी рдЬाрддी рд╣ै

рдпрд╣ рд╕рдоिрддि рдоिрд▓рдХрд░ рддрдп рдХрд░рддी рд╣ै рдХि:

“рд╣рдоाрд░ा рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдХेрд╡рд▓ рдЗрд▓ाрдЬ рдХा рдХेंрдж्рд░ рдирд╣ीं, рдорд░ीрдЬ рдХा рдШрд░ рдЬैрд╕ा рд╣ो।”


рд░ोрдЧी рдХрд▓्рдпाрдг рд╕рдоिрддि рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп:

ЁЯФ╣ рдорд░ीрдЬों рдХो рд╕ाрдл, рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрдирдЬрдирдХ рдЗрд▓ाрдЬ рдоिрд▓рдиा
ЁЯФ╣ рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдХा рдкाрд░рджрд░्рд╢ी рд╕ंрдЪाрд▓рди
ЁЯФ╣ рд╕्рдеाрдиीрдп рдЬрд░ूрд░рддों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ुрдзाрд░ рд▓ाрдиा
ЁЯФ╣ рдЬрдирддा рдФрд░ рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдХे рдмीрдЪ рд╕ेрддु рдмрдирдиा
ЁЯФ╣ рдЫोрдЯे-рдЫोрдЯे рдлंрдб рд╕े рдЬрд░ूрд░ी рдХाрдо рддुрд░ंрдд рдХрд░рдиा


рд╕рдоिрддि рдХ्рдпा-рдХ्рдпा рдХрд░рддी рд╣ै?

рдХाрд░्рдп рд╡िрд╡рд░рдг
рд╕рдлाрдИ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдкрд░िрд╕рд░, рдЯॉрдпрд▓ेрдЯ, рд╡ाрд░्рдб рдоें рд╕्рд╡рдЪ्рдЫрддा рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рдиा
рджрд╡ा рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзрддा рджрд╡ाрдЗрдпाँ рд╕рдордп рдкрд░ рдорд░ीрдЬ рдХो рдоिрд▓ें, рдЗрд╕рдХी рдиिрдЧрд░ाрдиी
рд╕ुрд╡िрдзाрдПं рдорд░ीрдЬों рдХे рдмैрдардиे, рдкीрдиे рдХा рдкाрдиी, рдкंрдЦे, рдХूрд▓рд░, рдмेрдб рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा
рд╢िрдХाрдпрдд рд╕рдоाрдзाрди рдЕрдЧрд░ рдХिрд╕ी рдорд░ीрдЬ рдХो рддрдХрд▓ीрдл рд╣ै, рддो рдЙрд╕рдХी рд╕ुрдирд╡ाрдИ рдФрд░ рд╕рдоाрдзाрди
рдЬрдирднाрдЧीрджाрд░ी рд╕्рдеाрдиीрдп рд▓ोрдЧों рдХी рднाрдЧीрджाрд░ी рдФрд░ рдлीрдбрдмैрдХ
рд╕्рдеाрдиीрдп рдлंрдб рдХिрд╕ी рдЬрд░ूрд░ी рдорд░рдо्рдордд рдпा рдЦрд░ीрджाрд░ी рдоें рддुрд░ंрдд рд╕рд╣ाрдпрддा

ЁЯОЧ️ "рдпे рд╕рдоिрддि рд╕рд░рдХाрд░ी рдлंрдб рдХा рд╕рд╣ी рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рддी рд╣ै – рдорд░ीрдЬ рдХी рднрд▓ाрдИ рдоें।"


рд░ोрдЧी рдХрд▓्рдпाрдг рд╕рдоिрддि рдХा рдоाрдирд╡ рд╕्рдкрд░्рд╢

рдпрд╣ рд╕рдоिрддि рд╕िрд░्рдл рд░िрдкोрд░्рдЯ рдФрд░ рдмैрдардХ рдирд╣ीं рдХрд░рддी —
рдмрд▓्рдХि рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдХे рджрд░рд╡ाрдЬे рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдХे рдХрдорд░े рддрдХ, рдорд░ीрдЬ рдХे рд▓िрдП рд╕рдо्рдоाрди рдФрд░ рд╕ुрд╡िрдзा рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рддी рд╣ै।

ЁЯСй‍ЁЯж│ “рд╣рдоाрд░े PHC рдоें рдкрд╣рд▓े рдХुрд░्рд╕ी рдирд╣ीं рдеी, рдЧрд░्рдоी рдоें рдорд░ीрдЬ рдЦрдб़े рд░рд╣рддे рдеे। RKS рдиे рддुрд░ंрдд рдкंрдЦे рдФрд░ рдХुрд░्рд╕िрдпां рд▓рдЧрд╡ाрдИं।”
— рд░ेрдЦा рд╢рд░्рдоा, рдкंрдЪाрдпрдд рд╕рджрд╕्рдп

ЁЯСи‍⚕️ “рдХрднी рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдХрдо рд╣ों, рджрд╡ाрдПं рдЦрдд्рдо рд╣ों – рддो RKS рдХे рдЬрд░िрдП рдЬрдирддा рдХी рдЖрд╡ाрдЬ़ рддुрд░ंрдд рдКрдкрд░ рддрдХ рдкрд╣ुंрдЪрддी рд╣ै।”
— рдбॉ. рдШोрд╖, CHC рдк्рд░рднाрд░ी


рдХрд╣ाँ рдХाрдо рдХрд░рддी рд╣ै RKS?

  • рдк्рд░ाрдердоिрдХ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХेंрдж्рд░ (PHC)

  • рд╕ाрдоुрджाрдпिрдХ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХेंрдж्рд░ (CHC)

  • рд╢рд╣рд░ी рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХेंрдж्рд░ (UHC)

  • рдЬिрд▓ा рдЕрд╕्рдкрддाрд▓, рд╕рдм-рдбिрд╡िрдЬрдирд▓ рд╣ॉрд╕्рдкिрдЯрд▓

  • рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдоेрдбिрдХрд▓ рдХॉрд▓ेрдЬ рдФрд░ рдЕрд╕्рдкрддाрд▓

рд╣рд░ рдЗрдХाрдИ рдоें рдПрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ RKS рд╣ोрддी рд╣ै – рдЬो рд╡рд╣ां рдХी рдЬрд░ूрд░рддों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдХाрд░्рдп рдХрд░рддी рд╣ै।


рдЖрдк RKS рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рдХैрд╕े рдмрди рд╕рдХрддे рд╣ैं?

  • рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рд╕्рдеाрдиीрдп рд╕рдоाрдЬрд╕ेрд╡ी, рдкंрдЪाрдпрдд рд╕рджрд╕्рдп, рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдиाрдЧрд░िрдХ рдпा NGO рд╕े рд╣ैं, рддो рдЖрдк RKS рдоें рдЪुрдиे рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं

  • рдЖрдк рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдХे рд╢िрдХाрдпрдд рд░рдЬिрд╕्рдЯрд░ рдпा RKS рдоीрдЯिंрдЧ рдоें рдЕрдкрдиी рдмाрдд рд░рдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं

  • рдЖрдк ASHA, ANM рдпा RKS рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рд╕े рдоिрд▓рдХрд░ рд╕ुрдЭाрд╡ рдпा рдорджрдж рдоांрдЧ рд╕рдХрддे рд╣ैं


рдХ्рдпों рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै рд░ोрдЧी рдХрд▓्рдпाрдг рд╕рдоिрддि?

  • рдХ्рдпोंрдХि рд╣рд░ рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдоें рдорд░ीрдЬ рдХो рдЖрджрд░, рджрд╡ा рдФрд░ рджेрдЦрднाрд▓ рдоिрд▓рдиी рдЪाрд╣िрдП

  • рдХ्рдпोंрдХि рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╕िрд░्рдл рд╕рд░рдХाрд░ рд╕े рдирд╣ीं, рд╕्рдеाрдиीрдп рдиाрдЧрд░िрдХों рд╕े рднी рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП

  • рдХ्рдпोंрдХि рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ा рд╕िрд░्рдл рд╕рд░рдХाрд░ी рдирд╣ीं, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рднी рд╣ै

  • рдХ्рдпोंрдХि рд╣рд░ рдорд░ीрдЬ рдХो рдорд╣рд╕ूрд╕ рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП —
    “рдпрд╣ рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдоेрд░ा рднी рд╣ै… рдоेрд░ी рдмाрдд рдпрд╣ाँ рд╕ुрдиी рдЬाрддी рд╣ै।”


рдЕрдЧрд░ рдЖрдкрдХो рд▓рдЧрддा рд╣ै:

  • рдЖрдкрдХे рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдоें рдХोрдИ рдЕрд╕ुрд╡िрдзा рд╣ै

  • рд╕рдлाрдИ, рджрд╡ा, рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдХी рдХрдоी рд╣ै

  • рдорд░ीрдЬों рдХी рдЕрдирджेрдЦी рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै

  • рдпा рдЖрдк рдЦुрдж рдЗрд╕ рд╕рдоिрддि рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рдмрдирдХрд░ рд╕рдоाрдЬ рдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं…

рддो рдмрддाрдЗрдП।


рд░ोрдЧी рдХрд▓्рдпाрдг рд╕рдоिрддि – рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдФрд░ рдЬрдирддा рдХे рдмीрдЪ рдХा рд╡ो рд░िрд╢्рддा рд╣ै рдЬो рд╕ेрд╡ा рдХो рд╕िрд░्рдл рд╕ुрд╡िрдзा рдирд╣ीं, рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдмрдиाрддा рд╣ै।

“рдЬрдм рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдоें рдорд░ीрдЬ рдХी рдоुрд╕्рдХाрди рд▓ौрдЯ рдЖрдП – рд╕рдордЭिрдП RKS рд╕рдЪ рдоें рдХाрдо рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ै।” 

Comments

Popular posts from this blog

UP рдоें рджिрд╡्рдпांрдЧों рдХे рд▓िрдП UPSRTC рдиिःрд╢ुрд▓्рдХ рдмрд╕ рдпाрдд्рд░ा рд╕ुрд╡िрдзा

Free Travel Facility for Persons with Disabilities рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рджिрд╡्рдпांрдЧों рдХे рд▓िрдП UPSRTC (рд░ाрдЬ्рдп рдкрд░िрд╡рд╣рди рдиिрдЧрдо) рдж्рд╡ाрд░ा рдиिःрд╢ुрд▓्рдХ рдмрд╕ рдпाрдд्рд░ा рд╕ुрд╡िрдзा рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै। рдЗрд╕े Free Travel Facility for Persons with Disabilities Rules‑2019 рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд▓ाрдЧू рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдиीрдЪे рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдЬाрдирдХाрд░ी рджी рдЧрдИ рд╣ै ЁЯСЗ  рдХौрди рд▓ाрдн рдЙрдаा рд╕рдХрддा рд╣ै? рдХोрдИ рднी рджिрд╡्рдпांрдЧ (≥40% рд╡िрдХрд▓ांрдЧрддा) 80% рдпा рдЕрдзिрдХ рджिрд╡्рдпांрдЧрддा рд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕ाрде рдоें рдПрдХ рд╕рд╣рдпाрдд्рд░ी рдХा рднी рд▓ाрдн рдЙрдаा рд╕рдХрддे рд╣ैं   рдХрд╣ाँ рд╕े-рд╕рдм рддрдХ рдпाрдд्рд░ा? UPSRTC рдХी рд╕рднी ‘ordinary’ (рд╕ाрдзाрд░рдг) рдмрд╕ों рдоें рдоुрдл्рдд рдпाрдд्рд░ा рд░ाрдЬрдзाрдиी, рд╕िрдЯी / рдИ‑рдмрд╕ों рдоें рднी рдпрд╣ рд╕ुрд╡िрдзा рд▓ाрдЧू  рд╕ुрд╡िрдзा рд░ाрдЬ्рдп-рд╕ीрдоा рдХे рдЕंрджрд░ рдФрд░ рдмाрд╣рд░ рджोрдиों рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдоाрди्рдп рд╣ै ✔️ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рдоूрд▓ disability certificate (Chief Medical Officer/Comp. Medical Officer рдж्рд╡ाрд░ा рдЬाрд░ी) Aadhaar рдХाрд░्рдб рдпा UDID рдХाрд░्рдб (рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп) ( uphwd.gov.in )  рдиिрдпрдо рдФрд░ рдЙрдкрдпोрдЧ рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдмрд╕ рд╕्рдЯाрдл рдХो рдпाрдд्рд░ा рдЖрд░ंрдн рд╕े рдкрд╣рд▓े рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़ рджिрдЦाрдПं рд░िрдЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрд╢рди рдпा рдЕрдЧ्рд░िрдо рдЯिрдХрдЯिंрдЧ рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдирд╣ीं рд╣ै; рдмрд╕ рдоें рд╕рд╡ाрд░ рд╣ोрддे рд╕рдордп рдпрд╣ ...

Sabla / Kishori Balika Yojana – рдХिрд╢ोрд░िрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा рдХी рдУрд░ рдордЬрдмूрдд рдХрджрдо

Sabla / Kishori Balika Yojana рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा / рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा: рдмेрдЯिрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╡рд▓ंрдмрди рдХी рд░ाрд╣  рднाрд░рдд рдЬैрд╕े рджेрд╢ рдоें рдЬрд╣ां рдмेрдЯिрдпाँ рдПрдХ рддрд░рдл рджेрд╡ी рдХा рд░ूрдк рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ैं, рд╡рд╣ीं рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдХрдИ рдмाрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╢िрдХ्рд╖ा, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рднी рд░рд╣рдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдПрдХ рдХिрд╢ोрд░ी рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЬрдм рдЙрд╕рдХा рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдорди рдХрдИ рдмрджрд▓ाрд╡ों рд╕े рдЧुрдЬрд░рддा рд╣ै, рддрдм рдЙрд╕े рд╕рдмрд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди, рдкोрд╖рдг, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ी рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдФрд░ рдЬ़рд░ूрд░рдд рдХो рд╕рдордЭрддे рд╣ुрдП рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा (рдЬिрд╕े рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै) рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी — рддाрдХि рджेрд╢ рдХी рдмेрдЯिрдпाँ рди рд╕िрд░्рдл рд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣ें, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рднी рдмрдиें। рдХिрд╢ोрд░ी – рдПрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдоोрдб़ рдЬрдм рдХोрдИ рдмрдЪ्рдЪी 11-18 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддी рд╣ै, рддो рдпрд╣ рдЙрд╕рдХा рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдмрд╕े рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рд╕рдордп рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдо्рд░ рдоें рд╡рд╣ рди рддो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдмрдЪ्рдЪी рд░рд╣рддी рд╣ै, рди рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд╡рдпрд╕्рдХ। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдкрд╣рдЪाрди, рдЖрдд्рдо-рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрдкрдиे рд╕्рдеाрди рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдЧ्рд░ाрдоीрдг рднाрд░рдд рдоें рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рднी рдХрдаिрди рд╣ै — рдпрд╣ाँ рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХिрд╢ोрд░िрдпाँ рдпा рддो рд╕्рдХूрд▓ рдЫोрдб़ рдЪुрдХी рд╣ोрддी рд╣ैं, рдпा рдШрд░ेрд▓ू рдЬिрдо्рдоेрджाрд░िрдпो...

рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЬрди्рдо рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं: рдЖрд╕ाрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдФрд░ рдЬрд░ूрд░ी рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़

рдЕрдм рдЬрди्рдо рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиा рд╣ुрдЖ рдЖрд╕ाрди!  рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं? рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рди рдХेрд╡рд▓ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рд╣ैं, рдмрд▓्рдХि рдпे рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдкрд╣рдЪाрди, рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдФрд░ рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рдк्рд░рдоाрдг рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд░рд╣рддे рд╣ैं рдФрд░ рд╕ोрдЪ рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рдпрд╣ рд╕рд░्рдЯिрдлिрдХेрдЯ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं – рддो рдпрд╣ рдЧाрдЗрдб рдЖрдкрдХे рд▓िрдП рд╣ै।  рднाрдЧ 1: рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (Birth Certificate)  рдХ्рдпों рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░? рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдПрдбрдоिрд╢рди рдХे рд▓िрдП рдЖрдзाрд░ рдХाрд░्рдб рдФрд░ рдкाрд╕рдкोрд░्рдЯ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдУं рдХा рд▓ाрдн рдЙрдаाрдиे рдХे рд▓िрдП рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдкрд╣рдЪाрди рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП  рдХрдм рдмрдирд╡ाрдПं? рдмрдЪ्рдЪे рдХे рдЬрди्рдо рдХे 21 рджिрди рдХे рднीрддрд░ рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиा рд╕рдмрд╕े рдмेрд╣рддрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рджेрд░ рд╕े рдЖрд╡ेрджрди рдкрд░ рдЕрдлिрдбेрд╡िрдЯ рдФрд░ рдордЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрдЯ рдЕрдк्рд░ूрд╡рд▓ рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै।  рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬ़рд░ूрд░ी рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़: рдмрдЪ्рдЪे рдХा рдиाрдо (рдЕрдЧрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा рд╣ो) рдоाрддा-рдкिрддा рдХी рдкрд╣рдЪाрди (Aadhaar, рд╡ोрдЯрд░ ID) рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рд╕े рдоिрд▓ा рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (рдпрджि рд╣ॉрд╕्рдкिрдЯрд▓ рдоें рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ) рдиिрд╡ाрд╕ рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (Electricity Bill, Ration Card рдЖрджि) ...