Skip to main content

TB / HIV рд░ोрдЧिрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╡ рдл्рд░ी рдЗрд▓ाрдЬ

 TB / HIV рд░ोрдЧिрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕рд╣ाрдпрддा

“рдмीрдоाрд░ी рд╕े рдирд╣ीं, рдЕрдХेрд▓ेрдкрди рд╕े рдбрд░ рд▓рдЧрддा рд╣ै — рд▓ेрдХिрди рдЕрдм рд╕рд░рдХाрд░ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рджोрдиों рдЖрдкрдХे рд╕ाрде рд╣ैं”


рдЬрдм рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि TB (рдЯीрдмी) рдпा HIV рдкॉрдЬिрдЯिрд╡ рдкाрдпा рдЬाрддा рд╣ै,
рддो рд╡ो рдХेрд╡рд▓ рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рджрд░्рдж рд╕े рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рднाрд╡рдиाрдд्рдордХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдмोрдЭ рд╕े рднी рдЬूрдЭрддा рд╣ै।
рд▓ोрдЧ рджूрд░ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं, рдиौрдХрд░ी рдЫूрдЯ рдЬाрддी рд╣ै, рд╢рд░ीрд░ рдХрдордЬोрд░ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै… рдФрд░ рдорди рдоें рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рд╕рд╡ाрд▓ рд░рд╣ рдЬाрддा рд╣ै:

"рдЕрдм рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा?"

рдкрд░ рдЕрдм рдбрд░рдиे рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд рдирд╣ीं рд╣ै।

рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░, рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ (рдЬैрд╕े рдХि рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓ рдпा рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢), NGOs рдФрд░ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПं рдоिрд▓рдХрд░ TB рдФрд░ HIV рдорд░ीрдЬों рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдордЬрдмूрдд рд╕рд╣ाрд░ा рдмрдиी рд╣ुрдИ рд╣ैं — рдЗрд▓ाрдЬ рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдкोрд╖рдг, рд╣ौрд╕рд▓े рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдорджрдж рддрдХ।


TB (рдХ्рд╖рдпрд░ोрдЧ) рд░ोрдЧिрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा:

1. рдиिःрд╢ुрд▓्рдХ рдЬांрдЪ рдФрд░ рдЗрд▓ाрдЬ

  • рд╕рд░рдХाрд░ी рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ों, рдбॉрдЯ्рд╕ рдХेंрдж्рд░ों рдФрд░ рд╣ेрд▓्рде рд╕ेंрдЯрд░ рдоें

  • X-ray, рдмрд▓рдЧрдо рдЬांрдЪ, GeneXpert рдЯेрд╕्рдЯ — рд╕рдм рдл्рд░ी

  • WHO рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдоाрдгिрдд рджрд╡ाрдПं 6 рд╕े 9 рдорд╣ीрдиे рддрдХ рдоुрдл्рдд


2. NIKSHAY рдкोрд╖рдг рдпोрдЬрдиा (₹500 рдк्рд░рддि рдоाрд╣)

  • рдЗрд▓ाрдЬ рдХे рджौрд░ाрди рд╣рд░ TB рдорд░ीрдЬ рдХो

  • ₹500 рдк्рд░рддि рдоाрд╣ рдбाрдпрд░ेрдХ्рдЯ рдмैंрдХ рдЕрдХाрдЙंрдЯ рдоें DBT рдХे рдЬрд░िрдП

  • рдорд░ीрдЬ рдХो рддाрдХрддрд╡рд░ рднोрдЬрди рд▓ेрдиे рдоें рдорджрдж рдоिрд▓рддी рд╣ै

“рдХुрдкोрд╖рдг рдирд╣ीं, рдЕрдм рдкोрд╖рдг рд╣ी рдЗрд▓ाрдЬ рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рд╣ै”


3. рдШрд░ рдкрд░ рджрд╡ा рдкрд╣ुंрдЪाрдиे рдХी рд╕ुрд╡िрдзा (DOTS)

  • рдЖрд╢ा рджीрджी рдпा рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддा рдорд░ीрдЬ рдХे рдкाрд╕ рдЖрддी рд╣ैं

  • рджрд╡ा рджेрдиा, рдиिрдЧрд░ाрдиी рд░рдЦрдиा рдФрд░ рдХाрдЙंрд╕рд▓िंрдЧ рднी рдХрд░рддी рд╣ैं


4. NIKSHAY рдРрдк рдФрд░ рдкोрд░्рдЯрд▓

  • рдорд░ीрдЬ рдХा рдкंрдЬीрдХрд░рдг, рджрд╡ा рд░िрдХॉрд░्рдб, рд╕рд╣ाрдпрддा рдХी рдЯ्рд░ैрдХिंрдЧ

  • SMS рдХे рдЬрд░िрдП рджрд╡ा, рдЬांрдЪ рдФрд░ рд╕рд╣ाрдпрддा рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी


HIV (рдПрдб्рд╕) рд╕ंрдХ्рд░рдоिрдд рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕рд╣ाрдпрддा:

1. ART (Antiretroviral Therapy) – рдоुрдл्рдд рдЬीрд╡рдирд░рдХ्рд╖рдХ рдЗрд▓ाрдЬ

  • HIV рдкॉрдЬिрдЯिрд╡ рдорд░ीрдЬों рдХो рд╕рд░рдХाрд░ी ART рд╕ेंрдЯрд░ рдкрд░

  • рдЖрдЬीрд╡рди рдоुрдл्рдд рджрд╡ाрдПं, рдиिрдпрдоिрдд рдЬांрдЪ рдФрд░ рдХाрдЙंрд╕рд▓िंрдЧ

  • CD4 рдХाрдЙंрдЯ, рд╡ाрдпрд░рд▓ рд▓ोрдб рдЯेрд╕्рдЯ — рд╕рдм рдоुрдл्рдд


2. рдкोрд╖рдг рд╕рд╣ाрдпрддा рд╡ рдоाрдирд╕िрдХ рд╕рд╣рдпोрдЧ

  • рдХрдИ рд░ाрдЬ्рдп (рдЬैрд╕े рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓, рдпूрдкी) PLHIV (People Living with HIV) рдХो

  • рдоुрдл्рдд рд░ाрд╢рди, рдкोрд╖рдг рдХिрдЯ, рдпा ₹ рд╕рд╣ाрдпрддा рджेрддे рд╣ैं

  • NGOs рднोрдЬрди, рдХрдкрдб़े, рдкрдв़ाрдИ рдХी рднी рд╕рд╣ाрдпрддा рдХрд░рддे рд╣ैं


3. рдХाрдЙंрд╕рд▓िंрдЧ, рдЧोрдкрдиीрдпрддा рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди

  • ART рд╕ेंрдЯрд░ рдкрд░ рдЧोрдкрдиीрдп рдЗрд▓ाрдЬ, рдкрд░ाрдорд░्рд╢ рдФрд░ рдордиोрд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╕рд╣ाрдпрддा

  • рдбॉрдХ्рдЯрд░, рдирд░्рд╕, ASHA – рд╕рдм рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рд╕े рдорд░ीрдЬ рдХा рд╕ाрде рджेрддे рд╣ैं

“HIV рдХोрдИ рдХрд▓ंрдХ рдирд╣ीं – рдпрд╣ рдПрдХ рдЗрд▓ाрдЬ рдпोрдЧ्рдп рд╕्рдеिрддि рд╣ै”


4. NGOs рдФрд░ рд╕рдоुрджाрдп рдЖрдзाрд░िрдд рд╕рдорд░्рдерди (UPNP+, Bengal Network of PLHIVs рдЖрджि)

  • HIV рд╕े рдЬूрдЭ рд░рд╣े рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХे рд▓िрдП

    • рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕рдоूрд╣

    • рдиौрдХрд░ी рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी

    • рдХाрдиूрдиी рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдорджрдж

    • рдмрдЪ्рдЪों рдХी рдкрдв़ाрдИ рдХे рд▓िрдП рд╕्рдХॉрд▓рд░рд╢िрдк


рд╕ेрд╡ाрдПँ рдХрд╣ाँ рдоिрд▓рддी рд╣ैं?

рд╕ेрд╡ा рд╡िрд╡рд░рдг
DOTS рд╕ेंрдЯрд░ рд╣рд░ рдм्рд▓ॉрдХ / рдЬिрд▓े рдоें – TB рдорд░ीрдЬों рдХे рд▓िрдП
ART рд╕ेंрдЯрд░ HIV рдорд░ीрдЬों рдХे рд▓िрдП, рдоेрдбिрдХрд▓ рдХॉрд▓ेрдЬों рдФрд░ рдЬिрд▓ा рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ों рдоें
рдЖрд╢ा рджीрджी рдШрд░ рдкрд░ рджрд╡ा, рдкрд░ाрдорд░्рд╢, рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдоें рдорджрдж
рд╣ेрд▓्рдкрд▓ाрдЗрди 1098 (HIV рд╕े рдЬुрдб़ी рд╕рд╣ाрдпрддा), 104 (рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдкрд░ाрдорд░्рд╢)
рдкोрд░्рдЯрд▓ https://nikshay.in / https://naco.gov.in

ЁЯТм рдорд░ीрдЬों рдХी рдЕрд╕рд▓ी рдмाрддें…

ЁЯСи‍ЁЯж▓ “TB рдиे рд╢рд░ीрд░ рдХो рдХрдордЬोрд░ рдХिрдпा, рдкрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╣рд░ рдорд╣ीрдиे ₹500 рднेрдЬे – рдкोрд╖рдг рдоिрд▓ा, рдЕрдм рдоैं рдаीрдХ рд╣ूँ।”
рд╢рдорд╢ेрд░ рдЕрд▓ी, рдоुрд░ाрджाрдмाрдж

ЁЯСй‍ЁЯж░ “HIV рдкॉрдЬिрдЯिрд╡ рд╣ोрдиे рдкрд░ рд▓рдЧा рдХि рджुрдиिрдпा рдЦрдд्рдо рд╣ो рдЧрдИ। рд▓ेрдХिрди ART рд╕ेंрдЯрд░ рдоें рд╕рдмрдиे рдмрд╣ुрдд рдЗрдЬ्рдЬ़рдд рд╕े рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХिрдпा। рдЕрдм рдоेрд░ी рдмेрдЯी рднी рд╕्рдХूрд▓ рдЬाрддी рд╣ै।”
рд░ुрдкाрд▓ी рджेрд╡ी, рдХोрд▓рдХाрддा


рдХ्рдпों рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै рдпे рд╕рд╣ाрдпрддा?

  • рдХ्рдпोंрдХि TB рдФрд░ HIV рджोрдиों рдЗрд▓ाрдЬ рдпोрдЧ्рдп рд╣ैं, рдЕрдЧрд░ рд╕рдордп рд░рд╣рддे рдорджрдж рдоिрд▓े

  • рдХ्рдпोंрдХि рдпे рд░ोрдЧ рд╢рд░ीрд░ рд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдорди рдХो рдердХाрддे рд╣ैं — рдФрд░ рд╕ाрде рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै

  • рдХ्рдпोंрдХि рдЗрд▓ाрдЬ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдкोрд╖рдг, рд╕рдо्рдоाрди, рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕рд╣ाрд░ा рднी рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै

  • рдХ्рдпोंрдХि рдХोрдИ рднी рдорд░ीрдЬ рдЕрдХेрд▓ा рди рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░े


рдоैं рдХैрд╕े рдорджрдж рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ूँ?

  • TB/HIV рдорд░ीрдЬ рдХे рд▓िрдП рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рдпोрдЬрдиा рдоें рдиाрдо рдХैрд╕े рджрд░्рдЬ рдХрд░ें

  • ₹500 DBT рдкोрд╖рдг рдпोрдЬрдиा рдХा рдлॉрд░्рдо рдХैрд╕े рднрд░ें

  • ART рдпा DOTS рд╕ेंрдЯрд░ рдХрд╣ाँ рд╣ै 


TB рдФрд░ HIV рд╕े рдбрд░िрдП рдордд – рдЗрд▓ाрдЬ рдХрд░ाрдЗрдП, рдкोрд╖рдг рд▓ीрдЬिрдП, рдФрд░ рдЦुрдж рдХो рджोрдмाрд░ा рдЬीрдиे рдХा рд╣рдХ़ рджीрдЬिрдП।

“рдмीрдоाрд░ी рдЖрдИ рд╣ै, рдкрд░ рд╣ाрд░рдиा рдирд╣ीं рд╣ै — рдХ्рдпोंрдХि рд╕рд░рдХाрд░ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдЖрдкрдХे рд╕ाрде рд╣ैं।” 

Comments

Popular posts from this blog

UP рдоें рджिрд╡्рдпांрдЧों рдХे рд▓िрдП UPSRTC рдиिःрд╢ुрд▓्рдХ рдмрд╕ рдпाрдд्рд░ा рд╕ुрд╡िрдзा

Free Travel Facility for Persons with Disabilities рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рджिрд╡्рдпांрдЧों рдХे рд▓िрдП UPSRTC (рд░ाрдЬ्рдп рдкрд░िрд╡рд╣рди рдиिрдЧрдо) рдж्рд╡ाрд░ा рдиिःрд╢ुрд▓्рдХ рдмрд╕ рдпाрдд्рд░ा рд╕ुрд╡िрдзा рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै। рдЗрд╕े Free Travel Facility for Persons with Disabilities Rules‑2019 рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд▓ाрдЧू рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдиीрдЪे рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдЬाрдирдХाрд░ी рджी рдЧрдИ рд╣ै ЁЯСЗ  рдХौрди рд▓ाрдн рдЙрдаा рд╕рдХрддा рд╣ै? рдХोрдИ рднी рджिрд╡्рдпांрдЧ (≥40% рд╡िрдХрд▓ांрдЧрддा) 80% рдпा рдЕрдзिрдХ рджिрд╡्рдпांрдЧрддा рд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕ाрде рдоें рдПрдХ рд╕рд╣рдпाрдд्рд░ी рдХा рднी рд▓ाрдн рдЙрдаा рд╕рдХрддे рд╣ैं   рдХрд╣ाँ рд╕े-рд╕рдм рддрдХ рдпाрдд्рд░ा? UPSRTC рдХी рд╕рднी ‘ordinary’ (рд╕ाрдзाрд░рдг) рдмрд╕ों рдоें рдоुрдл्рдд рдпाрдд्рд░ा рд░ाрдЬрдзाрдиी, рд╕िрдЯी / рдИ‑рдмрд╕ों рдоें рднी рдпрд╣ рд╕ुрд╡िрдзा рд▓ाрдЧू  рд╕ुрд╡िрдзा рд░ाрдЬ्рдп-рд╕ीрдоा рдХे рдЕंрджрд░ рдФрд░ рдмाрд╣рд░ рджोрдиों рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдоाрди्рдп рд╣ै ✔️ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рдоूрд▓ disability certificate (Chief Medical Officer/Comp. Medical Officer рдж्рд╡ाрд░ा рдЬाрд░ी) Aadhaar рдХाрд░्рдб рдпा UDID рдХाрд░्рдб (рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп) ( uphwd.gov.in )  рдиिрдпрдо рдФрд░ рдЙрдкрдпोрдЧ рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдмрд╕ рд╕्рдЯाрдл рдХो рдпाрдд्рд░ा рдЖрд░ंрдн рд╕े рдкрд╣рд▓े рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़ рджिрдЦाрдПं рд░िрдЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрд╢рди рдпा рдЕрдЧ्рд░िрдо рдЯिрдХрдЯिंрдЧ рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдирд╣ीं рд╣ै; рдмрд╕ рдоें рд╕рд╡ाрд░ рд╣ोрддे рд╕рдордп рдпрд╣ ...

Sabla / Kishori Balika Yojana – рдХिрд╢ोрд░िрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा рдХी рдУрд░ рдордЬрдмूрдд рдХрджрдо

Sabla / Kishori Balika Yojana рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा / рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा: рдмेрдЯिрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╡рд▓ंрдмрди рдХी рд░ाрд╣  рднाрд░рдд рдЬैрд╕े рджेрд╢ рдоें рдЬрд╣ां рдмेрдЯिрдпाँ рдПрдХ рддрд░рдл рджेрд╡ी рдХा рд░ूрдк рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ैं, рд╡рд╣ीं рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдХрдИ рдмाрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╢िрдХ्рд╖ा, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рднी рд░рд╣рдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдПрдХ рдХिрд╢ोрд░ी рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЬрдм рдЙрд╕рдХा рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдорди рдХрдИ рдмрджрд▓ाрд╡ों рд╕े рдЧुрдЬрд░рддा рд╣ै, рддрдм рдЙрд╕े рд╕рдмрд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди, рдкोрд╖рдг, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ी рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдФрд░ рдЬ़рд░ूрд░рдд рдХो рд╕рдордЭрддे рд╣ुрдП рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा (рдЬिрд╕े рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै) рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी — рддाрдХि рджेрд╢ рдХी рдмेрдЯिрдпाँ рди рд╕िрд░्рдл рд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣ें, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рднी рдмрдиें। рдХिрд╢ोрд░ी – рдПрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдоोрдб़ рдЬрдм рдХोрдИ рдмрдЪ्рдЪी 11-18 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддी рд╣ै, рддो рдпрд╣ рдЙрд╕рдХा рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдмрд╕े рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рд╕рдордп рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдо्рд░ рдоें рд╡рд╣ рди рддो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдмрдЪ्рдЪी рд░рд╣рддी рд╣ै, рди рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд╡рдпрд╕्рдХ। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдкрд╣рдЪाрди, рдЖрдд्рдо-рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрдкрдиे рд╕्рдеाрди рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдЧ्рд░ाрдоीрдг рднाрд░рдд рдоें рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рднी рдХрдаिрди рд╣ै — рдпрд╣ाँ рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХिрд╢ोрд░िрдпाँ рдпा рддो рд╕्рдХूрд▓ рдЫोрдб़ рдЪुрдХी рд╣ोрддी рд╣ैं, рдпा рдШрд░ेрд▓ू рдЬिрдо्рдоेрджाрд░िрдпो...

рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЬрди्рдо рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं: рдЖрд╕ाрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдФрд░ рдЬрд░ूрд░ी рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़

рдЕрдм рдЬрди्рдо рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиा рд╣ुрдЖ рдЖрд╕ाрди!  рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं? рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рди рдХेрд╡рд▓ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рд╣ैं, рдмрд▓्рдХि рдпे рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдкрд╣рдЪाрди, рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдФрд░ рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рдк्рд░рдоाрдг рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд░рд╣рддे рд╣ैं рдФрд░ рд╕ोрдЪ рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рдпрд╣ рд╕рд░्рдЯिрдлिрдХेрдЯ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं – рддो рдпрд╣ рдЧाрдЗрдб рдЖрдкрдХे рд▓िрдП рд╣ै।  рднाрдЧ 1: рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (Birth Certificate)  рдХ्рдпों рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░? рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдПрдбрдоिрд╢рди рдХे рд▓िрдП рдЖрдзाрд░ рдХाрд░्рдб рдФрд░ рдкाрд╕рдкोрд░्рдЯ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдУं рдХा рд▓ाрдн рдЙрдаाрдиे рдХे рд▓िрдП рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдкрд╣рдЪाрди рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП  рдХрдм рдмрдирд╡ाрдПं? рдмрдЪ्рдЪे рдХे рдЬрди्рдо рдХे 21 рджिрди рдХे рднीрддрд░ рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиा рд╕рдмрд╕े рдмेрд╣рддрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рджेрд░ рд╕े рдЖрд╡ेрджрди рдкрд░ рдЕрдлिрдбेрд╡िрдЯ рдФрд░ рдордЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрдЯ рдЕрдк्рд░ूрд╡рд▓ рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै।  рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬ़рд░ूрд░ी рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़: рдмрдЪ्рдЪे рдХा рдиाрдо (рдЕрдЧрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा рд╣ो) рдоाрддा-рдкिрддा рдХी рдкрд╣рдЪाрди (Aadhaar, рд╡ोрдЯрд░ ID) рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рд╕े рдоिрд▓ा рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (рдпрджि рд╣ॉрд╕्рдкिрдЯрд▓ рдоें рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ) рдиिрд╡ाрд╕ рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (Electricity Bill, Ration Card рдЖрджि) ...