Skip to main content

рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд░ाрдЬрд╢्рд░ी рдпोрдЬрдиा 2025: рдмेрдЯी рдХे рдЬрди्рдо рд╕े 12рд╡ीं рддрдХ ₹50,000 рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा

 

рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рд╕्рдХूрд▓ी рдЫाрдд्рд░-рдЫाрдд्рд░ाрдПं рдХрдХ्рд╖ा рдоें рдмैрдаे рд╣ुрдП, рд░ंрдЧ-рдмिрд░ंрдЧे рд╡рд╕्рдд्рд░ рдФрд░ рдкрд░ंрдкрд░ाрдЧрдд рдкोрд╢ाрдХ рдоें, рдкрдв़ाрдИ рдХрд░рддे рд╣ुрдП,
рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд░ाрдЬрд╢्рд░ी рдпोрдЬрдиा рдоें ₹50,000 рддрдХ рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा

рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд░ाрдЬрд╢्рд░ी рдпोрдЬрдиा: рдмेрдЯी рдХे рдЬрди्рдо рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдкрдв़ाрдИ рддрдХ рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХी рдпोрдЬрдиा

-- Progress India 


 рдпोрдЬрдиा рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХ्рдпा рд╣ै?

  • рдмाрд▓िрдХाрдУं рдХे рдЬрди्рдо рдкрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рд╕ोрдЪ рд▓ाрдиा

  • рдмाрд▓ рд╡िрд╡ाрд╣ рдХो рд░ोрдХрдиा рдФрд░ рдмेрдЯिрдпों рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рджेрдиा

  • рд▓рдб़рдХिрдпों рдХो рдЬрди्рдо рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдХрдХ्рд╖ा 12рд╡ीं рддрдХ рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рд╣ाрдпрддा рджेрдиा

  • рд╕ाрдоाрдЬिрдХ-рдЖрд░्рдеिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдХрдордЬोрд░ рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдХो рд░ाрд╣рдд рдкрд╣ुंрдЪाрдиा


 рдпोрдЬрдиा рдХा рдиाрдо:

рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд░ाрдЬрд╢्рд░ी рдпोрдЬрдиा (Rajasthan Mukhyamantri Rajshree Yojana)


 рдЯाрд░рдЧेрдЯ рд▓ाрднाрд░्рдеी рдХौрди рд╣ैं?

  • рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рд╕्рдеाрдпी рдиिрд╡ाрд╕ी рдмाрд▓िрдХाрдПँ

  • рдЬिрдирдХा рдЬрди्рдо рд╕рд░рдХाрд░ी/рдиिрдЬी рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдпा рд╕ंрд╕्рдеाрдЧрдд рдк्рд░рд╕рд╡ рдХेंрдж्рд░ рдоें рд╣ुрдЖ рд╣ो

  • рдЬिрдирдХे рдоाрддा-рдкिрддा рдХे рдкाрд╕ рдЬрди рдЖрдзाрд░ рдХाрд░्рдб рдпा рднाрдоाрд╢ाрд╣ рдХाрд░्рдб рд╣ो

  • рдЬिрдирдХी рдЬрди्рдо 1 рдЬूрди 2016 рдХे рдмाрдж рд╣ुрдИ рд╣ो

  • рджोрдиों рд╕ंрддाрдиें рд▓рдб़рдХिрдпाँ рд╣ों рддो рджोрдиों рдХो рд▓ाрдн рдоिрд▓ेрдЧा


 рдпोрдЬрдиा рдоें рдХ्рдпा рд▓ाрдн рдоिрд▓рддा рд╣ै?

рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ рдмाрд▓िрдХा рдХे рдЬрди्рдо рд╕े рд▓ेрдХрд░ 12рд╡ीं рддрдХ рдХुрд▓ ₹50,000 рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рджेрддी рд╣ै:

рдЪрд░рдг рд╕рдордп рд░ाрд╢ि
1 рдмेрдЯी рдХे рдЬрди्рдо рдкрд░ (рдкрд╣рд▓ी рдХिрд╕्рдд) ₹2,500
2 рдЯीрдХाрдХрд░рдг рдкूрд░्рдг рд╣ोрдиे рдкрд░ ₹2,500
3 рдкрд╣рд▓ी рдХрдХ्рд╖ा рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрд░ ₹4,000
4 рдЫрдаी рдХрдХ्рд╖ा рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрд░ ₹5,000
5 рджрд╕рд╡ीं рдХрдХ्рд╖ा рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрд░ ₹11,000
6 12рд╡ीं рдХрдХ्рд╖ा рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдХрд░рдиे рдкрд░ ₹25,000

рдХुрд▓ рд▓ाрдн: ₹50,000 (рдк्рд░рддिрдмंрдзिрдд рд╢рд░्рддों рдХे рд╕ाрде)


 рдкाрдд्рд░рддा рд╢рд░्рддें (Eligibility Criteria)

  • рдмाрд▓िрдХा рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рдиिрд╡ाрд╕ी рд╣ो

  • рдЬрди्рдо рдкंрдЬीрдХрд░рдг рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै

  • рд╕ंрд╕्рдеाрдЧрдд рдк्рд░рд╕рд╡ (Institutional Delivery) рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп

  • рдоाрддा-рдкिрддा рдХा рдЬрди рдЖрдзाрд░ рдХाрд░्рдб рдпा рднाрдоाрд╢ाрд╣ рдХाрд░्рдб

  • рдкрд░िрд╡ाрд░ рдпोрдЬрдиा рдХी рдиीрддि рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░рддा рд╣ो

  • рд▓рдб़рдХी рдХी рд╢ाрджी 18 рд╕ाрд▓ рд╕े рдкрд╣рд▓े рдирд╣ीं рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдП


 рдЖрд╡ेрджрди рдХैрд╕े рдХрд░ें?

рдСрдирд▓ाрдЗрди / рдСрдлрд▓ाрдЗрди рджोрдиों рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЖрд╡ेрджрди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै:

 рдСрдирд▓ाрдЗрди:

 рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़:

  • рдЬрди рдЖрдзाрд░ рдХाрд░्рдб / рднाрдоाрд╢ाрд╣ рдХाрд░्рдб

  • рдмрдЪ्рдЪी рдХा рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░

  • рдоाрддा-рдкिрддा рдХा рдкрд╣рдЪाрди рдкрдд्рд░

  • рдмैंрдХ рдЦाрддा рд╡िрд╡рд░рдг (рдмाрд▓िрдХा рдпा рдоाрддा рдХे рдиाрдо)

  • рд╕्рдХूрд▓ рдк्рд░рдоाрдгрдкрдд्рд░ (рдпрджि рдмाрд▓िрдХा рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдкрдв़ рд░рд╣ी рд╣ो)


 рдХिрд╕्рдд рдХрдм рдоिрд▓рддी рд╣ै?

  • рдкрд╣рд▓ी рджो рдХिрд╕्рддें рдЬрди्рдо рдФрд░ рдЯीрдХाрдХрд░рдг рдХे рдмाрдж

  • рддीрд╕рд░ी рд╕े рдЫрдаी рдХिрд╕्рдд рд╕ंрдмंрдзिрдд рдХрдХ्рд╖ा рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдпा рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж

  • рд╕рднी рдХिрд╢्рддें рдбाрдпрд░ेрдХ्рдЯ рдмैंрдХ рдЯ्рд░ांрд╕рдлрд░ (DBT) рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд▓ाрднाрд░्рдеी рдХे рдЦाрддे рдоें рднेрдЬी рдЬाрддी рд╣ैं


 рдпोрдЬрдиा рдХे рдлाрдпрджे

  • рдмाрд▓िрдХाрдУं рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рдиिрд░ंрддрд░рддा

  • рдЬрди्рдо рдХे рд╕ाрде рд╣ी рд╕рдо्рдоाрди рдФрд░ рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा

  • рдмाрд▓ рд╡िрд╡ाрд╣ рдХो рд╣рддोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХрд░рдиा

  • рдХрдордЬोрд░ рд╡рд░्рдЧों рдХे рд▓िрдП рдмрдб़ी рд░ाрд╣рдд

  • рдорд╣िрд▓ा рд╕рд╢рдХ्рддिрдХрд░рдг рдХो рдмрдв़ाрд╡ा


 рдЕрдм рддрдХ рдХिрддрдиी рдмेрдЯिрдпाँ рд▓ाрднाрди्рд╡िрдд рд╣ुрдИं?

  • рдпोрдЬрдиा рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╕े рдЕрдм рддрдХ рд▓ाрдЦों рдмेрдЯिрдпाँ рд▓ाрдн рд▓े рдЪुрдХी рд╣ैं

  • рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рд╣рдЬाрд░ों рдирдП рдЖрд╡ेрджрди рд╕्рд╡ीрдХृрдд рд╣ोрддे рд╣ैं

  • рд▓рдб़рдХिрдпों рдХे рд╕्рдХूрд▓ рдЫोрдб़рдиे рдХी рджрд░ рдоें рдЧिрд░ाрд╡рдЯ рдЖрдИ рд╣ै


 рдЙрджाрд╣рд░рдг:

  • рдХुрд╕ुрдо, рдЬो рдЯोंрдХ рдЬिрд▓े рдХी рдмेрдЯी рд╣ै – 12рд╡ीं рдкाрд╕ рдХрд░рдиे рдкрд░ ₹25,000 рдХी рд░ाрд╢ि рд╕े рдЙрд╕рдиे рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рджाрдЦिрд▓ा рд▓िрдпा

  • рд░ीрдиा, рдЬिрд╕рдХी рдоां рдШрд░ेрд▓ू рдХाрдо рдХрд░рддी рдеीं – рд░ाрдЬрд╢्рд░ी рдпोрдЬрдиा рдХी рдорджрдж рд╕े рдЙрд╕рдХी рдкрдв़ाрдИ рдирд╣ीं рд░ुрдХी

  • рдмрджрд▓ी рд╕ोрдЪ: рдкрд╣рд▓े рдмेрдЯिрдпों рдХे рдЬрди्рдо рдкрд░ рдоाрдпूрд╕ी рд╣ोрддी рдеी, рдЕрдм рдЙрдо्рдоीрдж рдФрд░ рдЧрд░्рд╡ рд╣ोрддा рд╣ै


 рд╕рд╣ाрдпрддा рдФрд░ рд╕ंрдкрд░्рдХ:

  • рд╕्рдеाрдиीрдп рдЖंрдЧрдирд╡ाрдб़ी рдХेंрдж्рд░ / рд╕्рдХूрд▓ / рд╕ीрдПрдордПрдЪрдУ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рд╕े рд╕ंрдкрд░्рдХ рдХрд░ें

  • рдЬрди рд╕ंрдкрд░्рдХ рдкोрд░्рдЯрд▓ рдкрд░ рднी рдЬाрдирдХाрд░ी рдЙрдкрд▓рдм्рдз

  • рд╣ेрд▓्рдкрд▓ाрдЗрди рдиंрдмрд░: 0141-2226629

  • рдИрдоेрд▓: rajshree@rajasthan.gov.in


❗ рдЬ़рд░ूрд░ी рд╕ाрд╡рдзाрдиिрдпाँ:

  • рд╕рдордп рдкрд░ рдмрд░्рде рд░рдЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрд╢рди рдФрд░ рдЯीрдХाрдХрд░рдг рдХрд░ाрдПं

  • рд▓рдб़рдХी рдХो рдиिрдпрдоिрдд рд░ूрдк рд╕े рд╕्рдХूрд▓ рднेрдЬें

  • рдЖрд╡ेрджрди рдоें рдХोрдИ рдЧрд▓рдд рдЬाрдирдХाрд░ी рдпा рдЬाрд▓ी рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़ рди рд▓рдЧाрдПं

  • 18 рд╕ाрд▓ рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╢ाрджी рди рдХрд░ाрдПं, рд╡рд░рдиा рдпोрдЬрдиा рд░рдж्рдж рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै


 рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдмрджрд▓ाрд╡:

  • рдЧांрд╡ों рдоें рд╕ोрдЪ рдмрджрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै: рдЕрдм рдмेрдЯिрдпाँ рдмोрдЭ рдирд╣ीं, рднрд╡िрд╖्рдп рдХी рдЖрд╢ा рдмрди рдЧрдИ рд╣ैं

  • рд╢िрдХ्рд╖ा рдкрд░ рдиिрд╡ेрд╢ рдмрдв़ा рд╣ै – рдЦाрд╕рдХрд░ рдЧрд░ीрдм рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдоें

  • рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХी рднाрдЧीрджाрд░ी рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा рдХो рдордЬрдмूрддी рдоिрд▓ी рд╣ै


 рднрд╡िрд╖्рдп рдХी рджिрд╢ा

рд░ाрдЬрд╢्рд░ी рдпोрдЬрдиा рд╕िрд░्рдл рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рд╣ाрдпрддा рдирд╣ीं,
рдмрд▓्рдХि рдмेрдЯिрдпों рдХे рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ै।

рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рдПрдХ рд╕ंрджेрд╢ рд╣ै рдХि –
“рдмेрдЯी рдмोрдЭ рдирд╣ीं, рдЕрд╡рд╕рд░ рд╣ै।”
рд╣рд░ рдмेрдЯी рдХो рдоिрд▓े рд╕рдо्рдоाрди, рд╢िрдХ्рд╖ा рдФрд░ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा।






❓ FAQs (рдЕрдХ्рд╕рд░ рдкूрдЫे рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рд╕рд╡ाрд▓)

Q1. рдХ्рдпा рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рдмेрдЯी рдХो рдоिрд▓рддी рд╣ै?
рдирд╣ीं, рдпрджि рджो рдмेрдЯिрдпाँ рд╣ैं рдФрд░ рджोрдиों рдкाрдд्рд░рддा рд░рдЦрддी рд╣ैं рддो рджोрдиों рдХो рд▓ाрдн рдоिрд▓ेрдЧा।

Q2. рдХिрд╕्рдд рдХी рд░ाрд╢ि рдХिрд╕рдХे рдЦाрддे рдоें рдЖрддी рд╣ै?
рдмाрд▓िрдХा рдпा рдЙрд╕рдХी рдоाрддा рдХे рдмैंрдХ рдЦाрддे рдоें DBT рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рднेрдЬी рдЬाрддी рд╣ै।

Q3. рдЕрдЧрд░ рд▓рдб़рдХी рдХी рд╢ाрджी 18 рд╕ाрд▓ рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╣ो рдЬाрдП рддो рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा?
рдЗрд╕ рд╕्рдеिрддि рдоें рдпोрдЬрдиा рдХी рд░ाрд╢ि рдирд╣ीं рджी рдЬाрдПрдЧी рдФрд░ рдпोрдЬрдиा рд░рдж्рдж рдоाрдиी рдЬाрдПрдЧी।

Q4. рдХ्рдпा рдиिрдЬी рд╕्рдХूрд▓ рдХी рдЫाрдд्рд░ा рдХो рднी рд▓ाрдн рдоिрд▓ेрдЧा?
рд╣ाँ, рдпрджि рдЕрди्рдп рдкाрдд्рд░рддाрдПँ рдкूрд░ी рд╣ोрддी рд╣ैं рддो рдиिрдЬी рд╕्рдХूрд▓ рдХी рдЫाрдд्рд░ा рднी рд▓ाрдн рд▓े рд╕рдХрддी рд╣ै।

Q5. рдЖрд╡ेрджрди рдХी рдЕंрддिрдо рддिрдеि рдХ्рдпा рд╣ै?
рд╣рд░ рдХिрд╕्рдд рдХी рдЖрд╡ेрджрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╕ंрдмंрдзिрдд рдХрдХ्рд╖ा рдпा рд╕्рдеिрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╣ोрддी рд╣ै। рд╕рдордп рдкрд░ рд╕्рдХूрд▓ рдпा рдИ-рдоिрдд्рд░ рдХेंрдж्рд░ рд╕े рдЬाрдирдХाрд░ी рд▓ें।

Comments

Popular posts from this blog

UP рдоें рджिрд╡्рдпांрдЧों рдХे рд▓िрдП UPSRTC рдиिःрд╢ुрд▓्рдХ рдмрд╕ рдпाрдд्рд░ा рд╕ुрд╡िрдзा

Free Travel Facility for Persons with Disabilities рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рджिрд╡्рдпांрдЧों рдХे рд▓िрдП UPSRTC (рд░ाрдЬ्рдп рдкрд░िрд╡рд╣рди рдиिрдЧрдо) рдж्рд╡ाрд░ा рдиिःрд╢ुрд▓्рдХ рдмрд╕ рдпाрдд्рд░ा рд╕ुрд╡िрдзा рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै। рдЗрд╕े Free Travel Facility for Persons with Disabilities Rules‑2019 рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд▓ाрдЧू рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдиीрдЪे рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдЬाрдирдХाрд░ी рджी рдЧрдИ рд╣ै ЁЯСЗ  рдХौрди рд▓ाрдн рдЙрдаा рд╕рдХрддा рд╣ै? рдХोрдИ рднी рджिрд╡्рдпांрдЧ (≥40% рд╡िрдХрд▓ांрдЧрддा) 80% рдпा рдЕрдзिрдХ рджिрд╡्рдпांрдЧрддा рд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕ाрде рдоें рдПрдХ рд╕рд╣рдпाрдд्рд░ी рдХा рднी рд▓ाрдн рдЙрдаा рд╕рдХрддे рд╣ैं   рдХрд╣ाँ рд╕े-рд╕рдм рддрдХ рдпाрдд्рд░ा? UPSRTC рдХी рд╕рднी ‘ordinary’ (рд╕ाрдзाрд░рдг) рдмрд╕ों рдоें рдоुрдл्рдд рдпाрдд्рд░ा рд░ाрдЬрдзाрдиी, рд╕िрдЯी / рдИ‑рдмрд╕ों рдоें рднी рдпрд╣ рд╕ुрд╡िрдзा рд▓ाрдЧू  рд╕ुрд╡िрдзा рд░ाрдЬ्рдп-рд╕ीрдоा рдХे рдЕंрджрд░ рдФрд░ рдмाрд╣рд░ рджोрдиों рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдоाрди्рдп рд╣ै ✔️ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рдоूрд▓ disability certificate (Chief Medical Officer/Comp. Medical Officer рдж्рд╡ाрд░ा рдЬाрд░ी) Aadhaar рдХाрд░्рдб рдпा UDID рдХाрд░्рдб (рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп) ( uphwd.gov.in )  рдиिрдпрдо рдФрд░ рдЙрдкрдпोрдЧ рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдмрд╕ рд╕्рдЯाрдл рдХो рдпाрдд्рд░ा рдЖрд░ंрдн рд╕े рдкрд╣рд▓े рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़ рджिрдЦाрдПं рд░िрдЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрд╢рди рдпा рдЕрдЧ्рд░िрдо рдЯिрдХрдЯिंрдЧ рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдирд╣ीं рд╣ै; рдмрд╕ рдоें рд╕рд╡ाрд░ рд╣ोрддे рд╕рдордп рдпрд╣ ...

Sabla / Kishori Balika Yojana – рдХिрд╢ोрд░िрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा рдХी рдУрд░ рдордЬрдмूрдд рдХрджрдо

Sabla / Kishori Balika Yojana рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा / рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा: рдмेрдЯिрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╡рд▓ंрдмрди рдХी рд░ाрд╣  рднाрд░рдд рдЬैрд╕े рджेрд╢ рдоें рдЬрд╣ां рдмेрдЯिрдпाँ рдПрдХ рддрд░рдл рджेрд╡ी рдХा рд░ूрдк рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ैं, рд╡рд╣ीं рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдХрдИ рдмाрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╢िрдХ्рд╖ा, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рднी рд░рд╣рдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдПрдХ рдХिрд╢ोрд░ी рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЬрдм рдЙрд╕рдХा рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдорди рдХрдИ рдмрджрд▓ाрд╡ों рд╕े рдЧुрдЬрд░рддा рд╣ै, рддрдм рдЙрд╕े рд╕рдмрд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди, рдкोрд╖рдг, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ी рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдФрд░ рдЬ़рд░ूрд░рдд рдХो рд╕рдордЭрддे рд╣ुрдП рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा (рдЬिрд╕े рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै) рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी — рддाрдХि рджेрд╢ рдХी рдмेрдЯिрдпाँ рди рд╕िрд░्рдл рд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣ें, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рднी рдмрдиें। рдХिрд╢ोрд░ी – рдПрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдоोрдб़ рдЬрдм рдХोрдИ рдмрдЪ्рдЪी 11-18 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддी рд╣ै, рддो рдпрд╣ рдЙрд╕рдХा рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдмрд╕े рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рд╕рдордп рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдо्рд░ рдоें рд╡рд╣ рди рддो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдмрдЪ्рдЪी рд░рд╣рддी рд╣ै, рди рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд╡рдпрд╕्рдХ। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдкрд╣рдЪाрди, рдЖрдд्рдо-рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрдкрдиे рд╕्рдеाрди рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдЧ्рд░ाрдоीрдг рднाрд░рдд рдоें рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рднी рдХрдаिрди рд╣ै — рдпрд╣ाँ рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХिрд╢ोрд░िрдпाँ рдпा рддो рд╕्рдХूрд▓ рдЫोрдб़ рдЪुрдХी рд╣ोрддी рд╣ैं, рдпा рдШрд░ेрд▓ू рдЬिрдо्рдоेрджाрд░िрдпो...

рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЬрди्рдо рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं: рдЖрд╕ाрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдФрд░ рдЬрд░ूрд░ी рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़

рдЕрдм рдЬрди्рдо рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиा рд╣ुрдЖ рдЖрд╕ाрди!  рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं? рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рди рдХेрд╡рд▓ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рд╣ैं, рдмрд▓्рдХि рдпे рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдкрд╣рдЪाрди, рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдФрд░ рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рдк्рд░рдоाрдг рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд░рд╣рддे рд╣ैं рдФрд░ рд╕ोрдЪ рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рдпрд╣ рд╕рд░्рдЯिрдлिрдХेрдЯ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं – рддो рдпрд╣ рдЧाрдЗрдб рдЖрдкрдХे рд▓िрдП рд╣ै।  рднाрдЧ 1: рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (Birth Certificate)  рдХ्рдпों рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░? рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдПрдбрдоिрд╢рди рдХे рд▓िрдП рдЖрдзाрд░ рдХाрд░्рдб рдФрд░ рдкाрд╕рдкोрд░्рдЯ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдУं рдХा рд▓ाрдн рдЙрдаाрдиे рдХे рд▓िрдП рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдкрд╣рдЪाрди рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП  рдХрдм рдмрдирд╡ाрдПं? рдмрдЪ्рдЪे рдХे рдЬрди्рдо рдХे 21 рджिрди рдХे рднीрддрд░ рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиा рд╕рдмрд╕े рдмेрд╣рддрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рджेрд░ рд╕े рдЖрд╡ेрджрди рдкрд░ рдЕрдлिрдбेрд╡िрдЯ рдФрд░ рдордЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрдЯ рдЕрдк्рд░ूрд╡рд▓ рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै।  рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬ़рд░ूрд░ी рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़: рдмрдЪ्рдЪे рдХा рдиाрдо (рдЕрдЧрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा рд╣ो) рдоाрддा-рдкिрддा рдХी рдкрд╣рдЪाрди (Aadhaar, рд╡ोрдЯрд░ ID) рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рд╕े рдоिрд▓ा рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (рдпрджि рд╣ॉрд╕्рдкिрдЯрд▓ рдоें рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ) рдиिрд╡ाрд╕ рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (Electricity Bill, Ration Card рдЖрджि) ...