Skip to main content

рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдоिрд╢рди (NHM): рд╕рдмрдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ा

рдПрдХ рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдХे рд╣ॉрд▓ рдоें рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдФрд░ рдирд░्рд╕ рдорд░ीрдЬों рдХी рджेрдЦрднाрд▓ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рджिрдЦाрдИ рджे рд░рд╣े рд╣ैं।

 рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдоिрд╢рди (NHM) – рд╕рдмрдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп


 рдкрд░िрдЪрдп

  • рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे 2005 рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЧ्рд░ाрдоीрдг рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдоिрд╢рди (NRHM) рд╢ुрд░ू рдХिрдпा।

  • 2013 рдоें рдЗрд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдоिрд╢рди (NHM) рдиाрдо рд╕े рд╡िрд╕्рддाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।

  • рдЗрд╕рдоें NRHM (рдЧ्рд░ाрдоीрдг) рдФрд░ NUHM (рд╢рд╣рд░ी) рджोрдиों рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं।

  • рдЙрдж्рджेрд╢्рдп: рд╕рд╕्рддी, рд╕ुрд▓рдн рдФрд░ рдЧुрдгрд╡рдд्рддाрдкूрд░्рдг рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПँ рд╕рднी рдХो рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ाрдиा।


 NHM рдХे рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп

  • ✅ рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдФрд░ рд╢рд╣рд░ी рдЧрд░ीрдмों рддрдХ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПँ рдкрд╣ुँрдЪाрдиा।

  • ✅ рдоाрддृ рдоृрдд्рдпु рджрд░ рдФрд░ рд╢िрд╢ु рдоृрдд्рдпु рджрд░ рдХрдо рдХрд░рдиा।

  • ✅ рд╕ंрдХ्рд░ाрдордХ рдФрд░ рдЧैрд░-рд╕ंрдХ्рд░ाрдордХ рдмीрдоाрд░िрдпों рдХी рд░ोрдХрдеाрдо।

  • ✅ рдк्рд░ाрдердоिрдХ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХेंрдж्рд░ рдФрд░ рдЙрдкрдХेंрдж्рд░ рдордЬ़рдмूрдд рдХрд░рдиा।

  • ✅ рдЯीрдХाрдХрд░рдг рдФрд░ рдкोрд╖рдг рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиा।


 рдХौрди рд▓ाрднाрди्рд╡िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं?

  • рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдФрд░ рд╢рд╣рд░ी рдЧрд░ीрдм рдкрд░िрд╡ाрд░।

  • рдЧрд░्рднрд╡рддी рдорд╣िрд▓ाрдПँ рдФрд░ рд╕्рддрдирдкाрди рдХрд░ाрдиे рд╡ाрд▓ी рдоाрддाрдПँ।

  • рдмрдЪ्рдЪे рдФрд░ рдХिрд╢ोрд░।

  • рдмुрдЬुрд░्рдЧ рдФрд░ рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░िрдпों рд╕े рдкीрдб़िрдд рд▓ोрдЧ।

  • рдХрдордЬोрд░ рд╡рд░्рдЧ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рд╕рдоुрджाрдп।


 NHM рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕ेрд╡ाрдПँ

  1. рдоुрдл्рдд рджрд╡ाрдЗрдпाँ рдФрд░ рдЬांрдЪें।

  2. рдоाрддृ рдПрд╡ं рд╢िрд╢ु рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПँ।

  3. рдкूрд░्рдг рдЯीрдХाрдХрд░рдг рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо।

  4. рдЬрдирдиी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдпोрдЬрдиा рдФрд░ рдЬрдирдиी рд╢िрд╢ु рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо।

  5. ASHA рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддा рдж्рд╡ाрд░ा рдШрд░-рдШрд░ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ा।

  6. рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд░ोрдЧ рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо (TB, рдорд▓ेрд░िрдпा, HIV рдЖрджि)।

  7. рдЧैрд░-рд╕ंрдХ्рд░ाрдордХ рд░ोрдЧों (рдбाрдпрдмिрдЯीрдЬ, рд╣ाрдЗрдкрд░рдЯेंрд╢рди, рдХैंрд╕рд░) рдХी рд╕्рдХ्рд░ीрдиिंрдЧ।

  8. рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдФрд░ рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдЕрднिрдпाрди।


 NHM рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдШрдЯрдХ

  • NRHM (National Rural Health Mission) → рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдкрд░ рдлोрдХрд╕।

  • NUHM (National Urban Health Mission) → рд╢рд╣рд░ी рдЧрд░ीрдмों рдкрд░ рдлोрдХрд╕।

  • RMNCH+A → рдк्рд░рдЬрдирди, рдоाрддृ, рдирд╡рдЬाрдд, рдмाрд▓ рдФрд░ рдХिрд╢ोрд░ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп।

  • National Disease Control Programme → TB, рдорд▓ेрд░िрдпा, HIV рдЖрджि рдкрд░ рдХाрдо।

  • Health & Wellness Centres → рдк्рд░ाрдердоिрдХ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджेрдЦрднाрд▓ рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░।


 NHM рдХे рддрд╣рдд рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдпोрдЬрдиाрдПँ

  • рдЬрдирдиी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдпोрдЬрдиा (JSY) – рд╕ंрд╕्рдеाрдЧрдд рдк्рд░рд╕рд╡ рдХो рдмрдв़ाрд╡ा।

  • рдЬрдирдиी рд╢िрд╢ु рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо (JSSK) – рдЧрд░्рднрд╡рддी рдФрд░ рдирд╡рдЬाрдд рдХो рдоुрдл्рдд рд╕ुрд╡िрдзा।

  • рдЖрдпुрд╖्рдоाрди рднाрд░рдд - HWCs – рдк्рд░ाрдердоिрдХ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╕ेрд╡ाрдПँ।

  • рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХिрд╢ोрд░ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо (RKSK) – рдХिрд╢ोрд░ों рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп।

  • рдоिрд╢рди рдЗрди्рдж्рд░рдзрдиुрд╖ – рдкूрд░्рдг рдЯीрдХाрдХрд░рдг।

  • рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрдирд╕िрдХ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо।


 NHM рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзिрдпाँ

  • ✅ рд╕ंрд╕्рдеाрдЧрдд рдк्рд░рд╕рд╡ рджрд░ рдоें рднाрд░ी рд╡ृрдж्рдзि।

  • ✅ рдоाрддृ рдоृрдд्рдпु рджрд░ рдФрд░ рд╢िрд╢ु рдоृрдд्рдпु рджрд░ рдоें рдЧिрд░ाрд╡рдЯ।

  • ✅ рдоिрд╢рди рдЗрди्рдж्рд░рдзрдиुрд╖ рд╕े рд▓ाрдЦों рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЯीрдХाрдХрд░рдг।

  • ✅ рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдЕрд╡рд╕ंрд░рдЪрдиा рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░।

  • ✅ ASHA рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддाрдУं рдиे рдЧाँрд╡-рдЧाँрд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПँ рдкрд╣ुँрдЪाрдИं।


 NHM рдХी рдЪुрдиौрддिрдпाँ

  •  рджूрд░-рджрд░ाрдЬ़ рдЗрд▓ाрдХों рдоें рдбॉрдХ्рдЯрд░ों рдФрд░ рд╕्рдЯाрдл рдХी рдХрдоी।

  •  рдХрдИ рдЬрдЧрд╣ рджрд╡ाрдЗрдпों рдФрд░ рдЙрдкрдХрд░рдгों рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзрддा рд╕ीрдоिрдд।

  •  рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдЕрд╡рд╕ंрд░рдЪрдиा рдЕрднी рднी рдХрдордЬोрд░।

  •  рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдХी рдХрдоी, рдЦाрд╕рдХрд░ рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдФрд░ рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдЗрд▓ाрдХों рдоें।

  •  рдмрдЬрдЯ рдФрд░ рдлंрдбिंрдЧ рдХी рд╕ीрдоाрдПँ।


 рдЖрдЧे рдХी рджिрд╢ा

  • рдбिрдЬिрдЯрд▓ рд╣ेрд▓्рде рдХाрд░्рдб рдФрд░ рдЯेрд▓ीрдоेрдбिрд╕िрди рдХो рдмрдв़ाрд╡ा।

  • рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдпрдХрд░्рдоिрдпों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрдв़ाрдиा।

  • рдиिрдЬी рдФрд░ рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕ाрдЭेрджाрд░ी рдХो рдордЬ़рдмूрдд рдХрд░рдиा।

  • рдЧैрд░-рд╕ंрдХ्рд░ाрдордХ рд░ोрдЧों рдХी рд░ोрдХрдеाрдо рдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдлोрдХрд╕।

  • рдоाрддृ рдФрд░ рд╢िрд╢ु рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдУं рдХो рдФрд░ рдмेрд╣рддрд░ рдмрдиाрдиा।


✅ National Health Mission (NHM)

  • рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдоिрд╢рди (NHM) рднाрд░рдд рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдпोрдЬрдиा рд╣ै।

  • рдЗрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै – рд╣рд░ рдиाрдЧрд░िрдХ рдХो рдоुрдл्рдд рдФрд░ рдЧुрдгрд╡рдд्рддाрдкूрд░्рдг рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПँ рджेрдиा।

  • NHM рдиे рд▓ाрдЦों рд▓ोрдЧों рдХो рд╕рд╕्рддी рджрд╡ाрдЗрдпाँ, рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдк्рд░рд╕рд╡ рдФрд░ рдмेрд╣рддрд░ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрдпा рд╣ै।

  • рдЖрдЧे рднी рдпрд╣ рдоिрд╢рди рднाрд░рдд рдХो рд╕्рд╡рд╕्рде рдФрд░ рд╕рдоृрдж्рдз рдмрдиाрдиे рдоें рдЕрд╣рдо рднूрдоिрдХा рдиिрднाрдПрдЧा।


 Quick Action Plan 

  •  рд╢ुрд░ूрдЖрдд: 2005 (NRHM), 2013 (NHM рд╡िрд╕्рддाрд░)

  •  рд▓рдХ्рд╖्рдп: рд╕рднी рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПँ

  •  рдХрд╡рд░ेрдЬ: рдЧ्рд░ाрдоीрдг + рд╢рд╣рд░ी рдЧрд░ीрдм

  •  рд╕ेрд╡ाрдПँ: рджрд╡ा, рдЬांрдЪ, рдЯीрдХाрдХрд░рдг, рдоाрддृ-рд╢िрд╢ु рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп

  •  рдк्рд░рдоुрдЦ рдпोрдЬрдиाрдПँ: JSY, JSSK, RKSK, рдоिрд╢рди рдЗрди्рдж्рд░рдзрдиुрд╖

  •  рд▓ाрднाрд░्рдеी: рдЧрд░्рднрд╡рддी рдорд╣िрд▓ाрдПँ, рдмрдЪ्рдЪे, рдХिрд╢ोрд░, рдЧрд░ीрдм рдкрд░िрд╡ाрд░

  •  рдЙрдкрд▓рдм्рдзिрдпाँ: рдоाрддृ рдФрд░ рд╢िрд╢ु рдоृрдд्рдпु рджрд░ рдоें рдХрдоी

  •  рдЪुрдиौрддिрдпाँ: рдбॉрдХ्рдЯрд░ों рдХी рдХрдоी, рдХрдордЬोрд░ рдЕрд╡рд╕ंрд░рдЪрдиा

  •  рднрд╡िрд╖्рдп: рдбिрдЬिрдЯрд▓ рд╣ेрд▓्рде, рдЯेрд▓ीрдоेрдбिрд╕िрди, рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा


IBPS Result 2025: рдЬाрдиें рд░िрдЬрд▓्рдЯ, рдХрдЯ-рдСрдл рдФрд░ рдЖрдЧे рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा

рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдЖрд░ोрдЧ्рдп рдЕрд░ुрдгाрдЪрд▓ рдпोрдЬрдиा: рдоुрдл्рдд рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдмीрдоा

рдЕрд░ुрдгाрдЪрд▓ рдк्рд░рджेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдПं 2025 рдХी рдкूрд░ी рд╕ूрдЪी

FAQs

Q1. рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдоिрд╢рди (NHM) рдХ्рдпा рд╣ै?
ЁЯСЙ рдпрд╣ рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рд╣ै рдЬो рд╕рднी рдХो рдоुрдл्рдд рдФрд░ рд╕ुрд▓рдн рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПँ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ाрддा рд╣ै।

Q2. NHM рдХрдм рд╢ुрд░ू рд╣ुрдЖ?
ЁЯСЙ 2005 рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЧ्рд░ाрдоीрдг рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдоिрд╢рди рд╢ुрд░ू рд╣ुрдЖ рдФрд░ 2013 рдоें рдЗрд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдоिрд╢рди рдиाрдо рджिрдпा рдЧрдпा।

Q3. NHM рдХा рд▓ाрдн рдХिрди्рд╣ें рдоिрд▓рддा рд╣ै?
ЁЯСЙ рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдФрд░ рд╢рд╣рд░ी рдЧрд░ीрдм рдкрд░िрд╡ाрд░, рдЧрд░्рднрд╡рддी рдорд╣िрд▓ाрдПँ, рдмрдЪ्рдЪे, рдХिрд╢ोрд░ рдФрд░ рдХрдордЬोрд░ рд╡рд░्рдЧ।

Q4. NHM рдХे рддрд╣рдд рдХौрди-рдХौрди рд╕ी рд╕ेрд╡ाрдПँ рдоिрд▓рддी рд╣ैं?
ЁЯСЙ рдоुрдл्рдд рджрд╡ा, рдЬांрдЪ, рдЯीрдХाрдХрд░рдг, рдоाрддृ-рд╢िрд╢ु рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПँ, рд░ोрдЧ рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдФрд░ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा।

Q5. NHM рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рдпोрдЬрдиाрдПँ рдХौрди-рд╕ी рд╣ैं?
ЁЯСЙ рдЬрдирдиी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдпोрдЬрдиा (JSY), JSSK, рдоिрд╢рди рдЗрди्рдж्рд░рдзрдиुрд╖, RKSK, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╡ेрд▓рдиेрд╕ рд╕ेंрдЯрд░ рдЖрджि।

Comments

Popular posts from this blog

Sabla / Kishori Balika Yojana – рдХिрд╢ोрд░िрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा рдХी рдУрд░ рдордЬрдмूрдд рдХрджрдо

рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा / рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा: рдмेрдЯिрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╡рд▓ंрдмрди рдХी рд░ाрд╣  рднाрд░рдд рдЬैрд╕े рджेрд╢ рдоें рдЬрд╣ां рдмेрдЯिрдпाँ рдПрдХ рддрд░рдл рджेрд╡ी рдХा рд░ूрдк рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ैं, рд╡рд╣ीं рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдХрдИ рдмाрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╢िрдХ्рд╖ा, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рднी рд░рд╣рдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдПрдХ рдХिрд╢ोрд░ी рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЬрдм рдЙрд╕рдХा рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдорди рдХрдИ рдмрджрд▓ाрд╡ों рд╕े рдЧुрдЬрд░рддा рд╣ै, рддрдм рдЙрд╕े рд╕рдмрд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди, рдкोрд╖рдг, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ी рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдФрд░ рдЬ़рд░ूрд░рдд рдХो рд╕рдордЭрддे рд╣ुрдП рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा (рдЬिрд╕े рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै) рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी — рддाрдХि рджेрд╢ рдХी рдмेрдЯिрдпाँ рди рд╕िрд░्рдл рд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣ें, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рднी рдмрдиें। рдХिрд╢ोрд░ी – рдПрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдоोрдб़ рдЬрдм рдХोрдИ рдмрдЪ्рдЪी 11-18 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддी рд╣ै, рддो рдпрд╣ рдЙрд╕рдХा рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдмрд╕े рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рд╕рдордп рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдо्рд░ рдоें рд╡рд╣ рди рддो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдмрдЪ्рдЪी рд░рд╣рддी рд╣ै, рди рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд╡рдпрд╕्рдХ। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдкрд╣рдЪाрди, рдЖрдд्рдо-рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрдкрдиे рд╕्рдеाрди рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдЧ्рд░ाрдоीрдг рднाрд░рдд рдоें рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рднी рдХрдаिрди рд╣ै — рдпрд╣ाँ рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХिрд╢ोрд░िрдпाँ рдпा рддो рд╕्рдХूрд▓ рдЫोрдб़ рдЪुрдХी рд╣ोрддी рд╣ैं, рдпा рдШрд░ेрд▓ू рдЬिрдо्рдоेрджाрд░िрдпों рдоें рдбूрдм рдЪुрдХी рд╣ोрддी рд╣ैं। рдЙрди्рд╣े...

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा 2025 – рдХिрд╕ाрдиों рдХी рд╕рдоृрдж्рдзि

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा – рдХिрд╕ाрдиों рдХे рд╕рдоृрдж्рдзि рдХी рдирдИ рдЙрдо्рдоीрдж рднाрд░рдд рдХी рдЖрдд्рдоा рдЧांрд╡ों рдоें рдмрд╕рддी рд╣ै, рдФрд░ рдЧांрд╡ों рдХी рдЖрдд्рдоा рд╣рдоाрд░े рдХिрд╕ाрди рд╣ैं। рд╣рд░ рд╕ुрдмрд╣ рд╕ूрд░рдЬ рдХी рдкрд╣рд▓ी рдХिрд░рдг рдХे рд╕ाрде рдЦेрддों рдоें рд╣рд▓ рдЬोрддрддा рдХिрд╕ाрди, рддрдкрддी рджोрдкрд╣рд░ рдоें рдлрд╕рд▓ों рдХो рд╕ींрдЪрддा рдХिрд╕ाрди рдФрд░ рд░ाрдд рдХे рдЕंрдзेрд░े рдоें рднी рдЕрдкрдиे рдЦेрдд рдХी рд░рдЦрд╡ाрд▓ी рдХрд░рддा рдХिрд╕ाрди — рдпрд╣ी рддो рд╣ैं рд╣рдоाрд░े рджेрд╢ рдХी рдЕрд╕рд▓ी рд░ीрдв़। рдРрд╕े рдоें рдЬрдм рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХिрд╕ाрдиों рдХी рд╕्рдеिрддि рд╕ुрдзाрд░рдиे рдФрд░ рдЙрдирдХी рдЖрдорджрдиी рджोрдЧुрдиी рдХрд░рдиे рдХी рдмाрдд рдХрд░рддी рд╣ै, рддो рдпрд╣ рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рдиीрддि рдирд╣ीं рд╣ोрддी, рдмрд▓्рдХि рдХрд░ोрдб़ों рдЙрдо्рдоीрджों рдХी рдиींрд╡ рд╣ोрддी рд╣ै। рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा рдЗрд╕ी рджिрд╢ा рдоें рдЙрдаाрдпा рдЧрдпा рдПрдХ рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рдХрджрдо рд╣ै। рдХ्рдпा рд╣ै рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा? рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡ाрдХांрдХ्рд╖ी рдпोрдЬрдиा рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै — рдХिрд╕ाрдиों рдХी рдЖрдп рдмрдв़ाрдиा, рдлрд╕рд▓ों рдХी рдЙрдд्рдкाрджрдХрддा рд╕ुрдзाрд░рдиा, рдФрд░ рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЖрдзुрдиिрдХ рддрдХрдиीрдХ рдХा рд╕рдоाрд╡ेрд╢ рдХрд░рдиा। рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рдХिрд╕ाрдиों рдХो рдмेрд╣рддрд░ рдмीрдЬ, рд╕рд╕्рддी рджрд░ों рдкрд░ рдЙрд░्рд╡рд░рдХ, рд╕िंрдЪाрдИ рдХी рд╕ुрд╡िрдзा, рдХृрд╖ि рдпंрдд्рд░ों рдкрд░ рд╕рдм्рд╕िрдбी рдФрд░ рдлрд╕рд▓ рдХी рд╕рд╣ी рдХीрдордд рджिрд▓ाрдиे рдоें рдорджрдж рдХрд░рддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдоुрдЦ्рдп рд▓рдХ्рд╖्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдХा рд╣рд░ рдХिрд╕ाрди рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рдмрди...

рдмिрд╣ाрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рд╕рднी рдк्рд░рдоुрдЦ рдпोрдЬрдиाрдУं рдХी рд╕ूрдЪी – рдПрдХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдкूрд░ी рдЬाрдирдХाрд░ी | Progress India

ЁЯСЙрдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рд╕рднी рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдУं рдХी рд╕ूрдЪी | рд▓ाрдн, рдкाрдд्рд░рддा рдФрд░ рдЖрд╡ेрджрди рд▓िंрдХ рдПрдХ рдЬрдЧрд╣ ! рдкूрд░्рд╡рдЬों рдХी рд╕ंрдкрдд्рддि рдоें рдмंрдЯрд╡ाрд░ा рдХैрд╕े рдХрд░ें? LPC рдХ्рдпा рд╣ै? рдХैрд╕े рдкрддा рдХрд░ें рдХि рдЖрдк рдЬрдоीрди рдХे рд╡ैрдз рдоाрд▓िрдХ рд╣ैं рдпा рдирд╣ीं? рднू рдирдХ्рд╢ा рдкोрд░्рдЯрд▓ (Bhu Naksha Portal) рдХ्рдпा рд╣ै? рднू–рдЬрди рд╢िрдХाрдпрдд рдкोрд░्рдЯрд▓ (Bhu-Jan Shikayat Portal) рдХ्рдпा рд╣ै? рдХ्рдпा рдЬрдоीрди рдмेрдЪрдиे рдпा рдмंрдЯрд╡ाрд░े рдоें рдмाрдзा рдЖрдиे рдкрд░ рдХрд░ें? рдХрдм्рдЬ़ा рд╣рдЯрд╡ाрдиा (Illegal Possession Removal) рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдЬрдм рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рднूрдоि рд░िрдХॉрд░्рдб рдЕрдкрдбेрдЯ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддो рдХ्рдпा рдХрд░ें? рдЦाрддा рдПрд╡ं рдЬрдоाрдмंрджी рдХ्рдпा рд╣ै? рдЬрдоीрди рдХा рдмंрдЯрд╡ाрд░ा рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдЕрд╡ैрдз рдЕрддिрдХ्рд░рдордг (Illegal Encroachment) рдХ्рдпा рд╣ै? рдирдХ्рд╢ा рд╕े рд╕ीрдоांрдХрди (Demarcation) рдХैрд╕े рдХрд░рд╡ाрдПं? рд╕िрд╡िрд▓ рдХोрд░्рдЯ рдоें рджाрд╡ा рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдирдХ्рд╢ा (Land Map) рдХ्рдпा рд╣ै? рдиाрдоांрддрд░рдг, рджाрдЦिрд▓-рдЦाрд░िрдЬ рдФрд░ рд╡ंрд╢ाрд╡рд▓ी рд╕े рдЬुрдб़े рд╡िрд╡ाрдж рдХ्рдпा рдХрд░ें? C.S., R.S., рдФрд░ Halka рдЦрддिрдпाрди рдХ्рдпा рд╣ै? рдоूрд▓ рдЦрддिрдпाрди рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै? рдмिрд╣ाрд░ рдоें рд╡ाрд░िрд╕ाрдиा рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं? рдЕрдЧрд░ рднूрдоि рдХे рдЕрднिрд▓ेрдЦों (рдЬрдоाрдмंрджी, рдЦрддिрдпाрди, рдирдХ्рд╢ा, рдпा рджाрдЦिрд▓-рдЦाрд░िрдЬ) рдоें рдЬ़рдоीрди рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ (рд░рдХрдмा) рдЧрд▓рдд рджрд░्рдЬ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै, рдЕрдЧрд░ рднू-рдЕрднिрд▓ेрдЦ (Land Record) рдпा рдЬрдоाрдмंрджी / рдЦрддिрдпाрди / рджाрдЦिрд▓-рдЦ...