Skip to main content

UP рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рдпोрдЬрдиा: рдЗрд▓ाрдЬ рдХे рд▓िрдП рдЖрд░्рдеिрдХ рдорджрдж

рдПрдХ рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдХे рдХрдорд░े рдоें рдХрдИ рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░ी рд╕े рдкीрдб़िрдд рдордЬрджूрд░, рдЬो рдЧ्рд░े рдФрд░ рдиीрд▓े рд░ंрдЧ рдХे рдХрдкрдб़े рдкрд╣рдиे рд╣ुрдП рд╣ैं, рдЪिंрддिрдд рдоुрдж्рд░ा рдоें рдмैрдаे рд╣ैं। рдкृрд╖्рдарднूрдоि рдоें рдЪिрдХिрдд्рд╕ा рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдФрд░ рдЙрдкрдХрд░рдг рдзुंрдзрд▓े рд░ूрдк рдоें рджिрдЦाрдИ рджे рд░рд╣े рд╣ैं।

рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рдпोрдЬрдиा (UP Gambhir Bimari Sahayata Yojana) 

рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рдиिрд░्рдоाрдг рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдХाрд░्рдпрд░рдд рдкंрдЬीрдХृрдд рдордЬрджूрд░ों рдХो рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░िрдпों рдХे рдЗрд▓ाрдЬ рдХे рд▓िрдП рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рд╣ाрдпрддा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддी рд╣ै। рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рд╢्рд░рдоिрдХ рдХрд▓्рдпाрдг рдмोрд░्рдб рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рд╣ोрддी рд╣ै।

рдХौрди рд▓ाрдн рд▓े рд╕рдХрддा рд╣ै?

  • рдХेрд╡рд▓ рднрд╡рди рдПрд╡ं рдЕрди्рдп рдиिрд░्рдоाрдг рд╢्рд░рдоिрдХ (рдЬैрд╕े рдоिрд╕्рдд्рд░ी, рдк्рд▓ंрдмрд░, рд╡ेрд▓्рдбрд░ рдЖрджि) рдЬो рд╢्рд░рдоिрдХ рдХрд▓्рдпाрдг рдмोрд░्рдб рдоें рдЧрдд рд╡िрдд्рддीрдп рд╡рд░्рд╖ рдоें рдкंрдЬीрдХृрдд рд╣ों 

  • рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХे рдЖрд╢्рд░िрдд: рдкрдд्рдиी, рдЕрд╡िрд╡ाрд╣िрдд рдкुрдд्рд░ी, рдФрд░ 21 рд╕ाрд▓ рд╕े рдХрдо рдкुрдд्рд░ рдХो рднी рд▓ाрдн рдоिрд▓рддा рд╣ै

  • рдЖрд╡ेрджрдХ UP рдХा рдоूрд▓ рдиिрд╡ाрд╕ी рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдФрд░ рдЙрд╕े рдЖрдпुрд╖्рдоाрди рднाрд░рдд рдпा рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдЬрди рдЖрд░ोрдЧ्рдп рдпोрдЬрдиा рдХा рд▓ाрдн рди рдоिрд▓ा рд╣ो 


рдХौрди-рдХौрди рд╕ी рдмीрдоाрд░िрдпाँ рдХрд╡рд░ рд╣ैं?

  • рд╣ृрджрдп рд╢рд▓्рдп (рд╣ृрджрдп рдСрдкрд░ेрд╢рди),

  • рдЧुрд░्рджा рдЯ्рд░ांрд╕рдк्рд▓ांрдЯ, рд▓ीрд╡рд░ рдЯ्рд░ांрд╕рдк्рд▓ांрдЯ

  • рдорд╕्рддिрд╖्рдХ/рд░ीрдв़ рдХी рд╢рд▓्рдпрдХिрдпा, рдШुрдЯрдиे рдХी рд╕рд░्рдЬрд░ी

  • рдХैंрд╕рд░, рдПрдб्рд╕, рдСंрдЦों рдХी рд╕рд░्рдЬрд░ी

  • рдкрдерд░ी, рдПрдкेंрдбिрдХ्рд╕, рд╣ाрдЗрдб्рд░ोрд╕िрд▓ рдЬैрд╕ी рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░िрдпाँ (ghaziabad.nic.in)


рдХ्рдпा рдХрд╡рд░ рд╣ोрддा рд╣ै—рдФрд░ рдХिрддрдиा?

  • рд╕рд░рдХाрд░ी/рд╕्рд╡ाрдпрдд्рдд рд╕ंрд╕्рдеाрди рдпा рд╢्рд░рдо рдмोрд░्рдб рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ूрдЪीрдмрдж्рдз рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ों рдоें рдЗрд▓ाрдЬ рдХрд░ाрдиे рдкрд░ 100 % рдЦрд░्рдЪ рдХा рдк्рд░рддिрдкूрд░्рддि

  • рдпрджि рдЙрдкрдЪाрд░ PM-JAY рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдоें рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ो, рддो рдХैрд╢рд▓ेрд╕ рд╕ुрд╡िрдзा рдоिрд▓рддी рд╣ै—рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдХो рд╕ीрдзे рднुрдЧрддाрди 

  • рдХोрдИ рдЕрдзिрдХрддрдо рд░ाрд╢ि рд╕ीрдоा рдирд╣ीं—рдЬो рднी рдЦрд░्рдЪ рд╣ोрдЧा, рди्рдпाрдпрд╕ंрдЧрдд рддрд░ीрдХे рд╕े рд╡рд╣рди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै 


рдЖрд╡ेрджрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдФрд░ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ

рдСрдирд▓ाрдЗрди рдЖрд╡ेрджрди:

  1. UP рднрд╡рди рдПрд╡ं рдиिрд░्рдоाрдг рд╢्рд░рдоिрдХ рдХрд▓्рдпाрдг рдмोрд░्рдб рдХी рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ рдкрд░ рдЬाрдПँ  upbocw.in

  2. “рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рдпोрдЬрдиा” рдЪुрдиें, рдЖрдзाрд░ рдФрд░ рдоोрдмाрдЗрд▓ рдиंрдмрд░ рджрд░्рдЬ рдХрд░ें 

  3. рдлॉрд░्рдо рдоें рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд, рдЖрд╢्рд░िрдд рдФрд░ рдмैंрдХ рд╡िрд╡рд░рдг рднрд░ें; рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдбॉрдХ्рдпूрдоेंрдЯ рдЕрдкрд▓ोрдб рдХрд░ें 

  4. рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ:

    • рд╢्рд░рдоिрдХ рдкंрдЬीрдХрд░рдг рдк्рд░рдоाрдг,

    • рдЖрдзाрд░ рдХाрд░्рдб,

    • рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдоाрдгिрдд рдмीрдоाрд░ी рдХा рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ,

    • рдЕрд╕्рдкрддाрд▓/рджрд╡ाрдИ рдмिрд▓,

    • рдЖрд╢्рд░िрддों рдХे рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ 

рдСрдлрд▓ाрдЗрди рдЖрд╡ेрджрди:

  • рдирдЬрджीрдХी рдм्рд▓ॉрдХ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп, рддрдХрдиीрдХी рдХेंрдж्рд░ рдпा рд╢्рд░рдо рд╡िрднाрдЧ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рд╕े рдлॉрд░्рдо рд▓ेрдХрд░ рдЬрдоा рдХрд░ें


рдЗрд▓ाрдЬ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा

  • рдЗрд▓ाрдЬ рдХे рдмाрдж рдСрдирд▓ाрдЗрди рдпा рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдоें рдмिрд▓/рдбॉрдХ्рдпूрдоेंрдЯ्рд╕ рдЬрдоा рдХрд░ें

  • рд╕рд░рдХाрд░ी рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ों рдоें рдкूрд░े рдЦрд░्рдЪ рдХा рднुрдЧрддाрди

  • рдпрджि рдЗрд▓ाрдЬ PM-JAY рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд╕ूрдЪीрдмрдж्рдз рдиिрдЬी рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдоें рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ो, рддो рдмिрд▓ рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдХो рдбाрдпрд░ेрдХ्рдЯ рднुрдЧрддाрди рд╣ोрддा рд╣ै 


рд╕ाрд░ांрд╢ рддाрд▓िрдХा

рдкрд╣рд▓ू рд╡िрд╡рд░рдг
рд▓ाрднाрд░्рдеी рдкंрдЬीрдХृрдд рдиिрд░्рдоाрдг рд╢्рд░рдоिрдХ + рдЖрд╢्рд░िрдд
рдХрд╡рд░ेрдЬ рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░िрдпाँ рдЬैрд╕े рдХैंрд╕рд░, рдЯ्рд░ांрд╕рдк्рд▓ांрдЯ, рд╢рд▓्рдп рдХ्рд░िрдпा рдЖрджि
рдХрд╡рд░ेрдЬ рд░ाрд╢ि рд╢рдд-рдк्рд░рддिрд╢рдд рдЦрд░्рдЪ; PM-JAY рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ों рдоें рдХैрд╢рд▓ेрд╕
рдХोрдИ рд╕ीрдоा рдирд╣ीं рдЗрд▓ाрдЬ рдХी рд░ाрд╢ि рдХी рдХोрдИ рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рд╕ीрдоा рдирд╣ीं
рдЖрд╡ेрджрди рдСрдирд▓ाрдЗрди рд╡ рдСрдлрд▓ाрдЗрди рджोрдиों рд╡ैрдз
рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рд╢्рд░рдоिрдХ рдХाрд░्рдб, рдЖрдзाрд░, рдбॉрдХ्рдЯрд░ рд╕рд░्рдЯिрдлिрдХेрдЯ, рдмिрд▓ рдЖрджि

рдз्рдпाрди рд░рдЦрдиे рдпोрдЧ्рдп рдмाрддें

  • рдкंрдЬीрдХрд░рдг рдХो рдиिрд░ंрддрд░ рдЕрдкрдбेрдЯ рд░рдЦें, рдЪाрд╣े рдСрдирд▓ाрдЗрди рд╣ो рдпा рд░िрди्рдпूрдЕрд▓ рд╣ो; рдмिрдиा рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рд▓ाрдн рдирд╣ीं рдоिрд▓ेрдЧा 

  • рдпрджि рдХिрд╕ी рджрд╡ा рдпा рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рд╕े рдЬुрдб़ी рд╕рдорд╕्рдпा рд╣ो, рддो рд╢्рд░рдо рд╡िрднाрдЧ рдпा рдмोрд░्рдб рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдоें рд╢िрдХाрдпрдд рджрд░्рдЬ рдХрд░рд╡ाрдПं


рдпрджि рдЖрдк рдпा рдЖрдкрдХे рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рдХोрдИ рдиिрд░्рдоाрдг рд╢्рд░рдоिрдХ рд╣ैं рдФрд░ рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░ी рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं—рдЪाрд╣े рд╕рд░рдХाрд░ी рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рд╣ो рдпा PM-JAY рд╕ूрдЪीрдмрдж्рдз рдиिрдЬी рд╕ंрд╕्рдеाрди—рддो рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рдЖрдкрдХे рд▓िрдпे рд╣ै। рдЕрдЧрд░ рдЖрдкрдХो рдЖрд╡ेрджрди рд╕рд╣ाрдпрддा,рдЪाрд╣िрдП рддो рдХृрдкрдпा рдмрддाрдЗрдП; рдоैं рдЖрдкрдХी рдкूрд░ी рдорджрдж рдХрд░ूंрдЧा ЁЯЩП

UP рдоें рдЧрд░्рднрд╡рддी рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХो рдиि:рд╢ुрд▓्рдХ рдЬांрдЪ, рдЕрд▓्рдЯ्рд░ाрд╕ाрдЙंрдб рд╡ рдЗрд▓ाрдЬ

JSY рдпोрдЬрдиा: рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдк्рд░рд╕рд╡ рдХे рд▓िрдП рдЧрд░्рднрд╡рддी рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХो рдирдХрдж рд╕рд╣ाрдпрддा

рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдПँ – 2025 рддрдХ рдХी рд╕ूрдЪी

 FAQs

Q1. рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рдпोрдЬрдиा рдХ्рдпा рд╣ै?
рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рдпूрдкी рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╢ुрд░ू рдХी рдЧрдИ рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рдЧрд░ीрдм рдорд░ीрдЬों рдХो рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░िрдпों рдХे рдЗрд▓ाрдЬ рдХे рд▓िрдП рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рд╣ाрдпрддा рджी рдЬाрддी рд╣ै।

Q2. рдХिрди рдмीрдоाрд░िрдпों рдХा рдЗрд▓ाрдЬ рдЗрд╕ рдпोрдЬрдиा рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ै?
рдХैंрд╕рд░, рд╣ृрджрдп рд░ोрдЧ, рдХिрдбрдиी рдлेрд▓्рдпोрд░, рд▓िрд╡рд░ рд░ोрдЧ рдФрд░ рдЕрди्рдп рдЬीрд╡рди-рдШाрддрдХ рдмीрдоाрд░िрдпाँ।

Q3. рдпोрдЬрдиा рдХा рд▓ाрдн рдХिрд╕े рдоिрд▓рддा рд╣ै?
рдЧрд░ीрдм рдФрд░ рдЖрд░्рдеिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдХрдордЬोрд░ рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдХे рдорд░ीрдЬों рдХो।

Q4. рдХिрддрдиी рдЖрд░्рдеिрдХ рдорджрдж рджी рдЬाрддी рд╣ै?
рдмीрдоाрд░ी рдФрд░ рдЗрд▓ाрдЬ рдХी рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ ₹25,000 рд╕े рд▓ेрдХрд░ ₹2,00,000 рддрдХ рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рдоिрд▓ рд╕рдХрддी рд╣ै।

Q5. рдЖрд╡ेрджрди рдХैрд╕े рдХрд░ें?
рдорд░ीрдЬ рдпा рдкрд░िрд╡ाрд░рдЬрди рдХो рдЬिрд▓ा рдЕрд╕्рдкрддाрд▓/рд╕ीрдПрдордУ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдоें рдЖрд╡ेрджрди рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдЖрдп рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдЬрдоा рдХрд░рдиा рд╣ोрддा рд╣ै।

Comments

Popular posts from this blog

UP рдоें рджिрд╡्рдпांрдЧों рдХे рд▓िрдП UPSRTC рдиिःрд╢ुрд▓्рдХ рдмрд╕ рдпाрдд्рд░ा рд╕ुрд╡िрдзा

Free Travel Facility for Persons with Disabilities рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рджिрд╡्рдпांрдЧों рдХे рд▓िрдП UPSRTC (рд░ाрдЬ्рдп рдкрд░िрд╡рд╣рди рдиिрдЧрдо) рдж्рд╡ाрд░ा рдиिःрд╢ुрд▓्рдХ рдмрд╕ рдпाрдд्рд░ा рд╕ुрд╡िрдзा рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै। рдЗрд╕े Free Travel Facility for Persons with Disabilities Rules‑2019 рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд▓ाрдЧू рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдиीрдЪे рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдЬाрдирдХाрд░ी рджी рдЧрдИ рд╣ै ЁЯСЗ  рдХौрди рд▓ाрдн рдЙрдаा рд╕рдХрддा рд╣ै? рдХोрдИ рднी рджिрд╡्рдпांрдЧ (≥40% рд╡िрдХрд▓ांрдЧрддा) 80% рдпा рдЕрдзिрдХ рджिрд╡्рдпांрдЧрддा рд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕ाрде рдоें рдПрдХ рд╕рд╣рдпाрдд्рд░ी рдХा рднी рд▓ाрдн рдЙрдаा рд╕рдХрддे рд╣ैं   рдХрд╣ाँ рд╕े-рд╕рдм рддрдХ рдпाрдд्рд░ा? UPSRTC рдХी рд╕рднी ‘ordinary’ (рд╕ाрдзाрд░рдг) рдмрд╕ों рдоें рдоुрдл्рдд рдпाрдд्рд░ा рд░ाрдЬрдзाрдиी, рд╕िрдЯी / рдИ‑рдмрд╕ों рдоें рднी рдпрд╣ рд╕ुрд╡िрдзा рд▓ाрдЧू  рд╕ुрд╡िрдзा рд░ाрдЬ्рдп-рд╕ीрдоा рдХे рдЕंрджрд░ рдФрд░ рдмाрд╣рд░ рджोрдиों рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдоाрди्рдп рд╣ै ✔️ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рдоूрд▓ disability certificate (Chief Medical Officer/Comp. Medical Officer рдж्рд╡ाрд░ा рдЬाрд░ी) Aadhaar рдХाрд░्рдб рдпा UDID рдХाрд░्рдб (рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп) ( uphwd.gov.in )  рдиिрдпрдо рдФрд░ рдЙрдкрдпोрдЧ рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдмрд╕ рд╕्рдЯाрдл рдХो рдпाрдд्рд░ा рдЖрд░ंрдн рд╕े рдкрд╣рд▓े рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़ рджिрдЦाрдПं рд░िрдЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрд╢рди рдпा рдЕрдЧ्рд░िрдо рдЯिрдХрдЯिंрдЧ рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдирд╣ीं рд╣ै; рдмрд╕ рдоें рд╕рд╡ाрд░ рд╣ोрддे рд╕рдордп рдпрд╣ ...

Sabla / Kishori Balika Yojana – рдХिрд╢ोрд░िрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा рдХी рдУрд░ рдордЬрдмूрдд рдХрджрдо

Sabla / Kishori Balika Yojana рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा / рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा: рдмेрдЯिрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╡рд▓ंрдмрди рдХी рд░ाрд╣  рднाрд░рдд рдЬैрд╕े рджेрд╢ рдоें рдЬрд╣ां рдмेрдЯिрдпाँ рдПрдХ рддрд░рдл рджेрд╡ी рдХा рд░ूрдк рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ैं, рд╡рд╣ीं рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдХрдИ рдмाрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╢िрдХ्рд╖ा, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рднी рд░рд╣рдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдПрдХ рдХिрд╢ोрд░ी рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЬрдм рдЙрд╕рдХा рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдорди рдХрдИ рдмрджрд▓ाрд╡ों рд╕े рдЧुрдЬрд░рддा рд╣ै, рддрдм рдЙрд╕े рд╕рдмрд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди, рдкोрд╖рдг, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ी рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдФрд░ рдЬ़рд░ूрд░рдд рдХो рд╕рдордЭрддे рд╣ुрдП рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा (рдЬिрд╕े рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै) рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी — рддाрдХि рджेрд╢ рдХी рдмेрдЯिрдпाँ рди рд╕िрд░्рдл рд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣ें, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рднी рдмрдиें। рдХिрд╢ोрд░ी – рдПрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдоोрдб़ рдЬрдм рдХोрдИ рдмрдЪ्рдЪी 11-18 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддी рд╣ै, рддो рдпрд╣ рдЙрд╕рдХा рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдмрд╕े рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рд╕рдордп рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдо्рд░ рдоें рд╡рд╣ рди рддो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдмрдЪ्рдЪी рд░рд╣рддी рд╣ै, рди рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд╡рдпрд╕्рдХ। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдкрд╣рдЪाрди, рдЖрдд्рдо-рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрдкрдиे рд╕्рдеाрди рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдЧ्рд░ाрдоीрдг рднाрд░рдд рдоें рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рднी рдХрдаिрди рд╣ै — рдпрд╣ाँ рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХिрд╢ोрд░िрдпाँ рдпा рддो рд╕्рдХूрд▓ рдЫोрдб़ рдЪुрдХी рд╣ोрддी рд╣ैं, рдпा рдШрд░ेрд▓ू рдЬिрдо्рдоेрджाрд░िрдпो...

рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЬрди्рдо рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं: рдЖрд╕ाрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдФрд░ рдЬрд░ूрд░ी рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़

рдЕрдм рдЬрди्рдо рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиा рд╣ुрдЖ рдЖрд╕ाрди!  рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं? рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рди рдХेрд╡рд▓ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рд╣ैं, рдмрд▓्рдХि рдпे рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдкрд╣рдЪाрди, рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдФрд░ рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рдк्рд░рдоाрдг рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд░рд╣рддे рд╣ैं рдФрд░ рд╕ोрдЪ рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рдпрд╣ рд╕рд░्рдЯिрдлिрдХेрдЯ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं – рддो рдпрд╣ рдЧाрдЗрдб рдЖрдкрдХे рд▓िрдП рд╣ै।  рднाрдЧ 1: рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (Birth Certificate)  рдХ्рдпों рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░? рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдПрдбрдоिрд╢рди рдХे рд▓िрдП рдЖрдзाрд░ рдХाрд░्рдб рдФрд░ рдкाрд╕рдкोрд░्рдЯ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдУं рдХा рд▓ाрдн рдЙрдаाрдиे рдХे рд▓िрдП рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдкрд╣рдЪाрди рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП  рдХрдм рдмрдирд╡ाрдПं? рдмрдЪ्рдЪे рдХे рдЬрди्рдо рдХे 21 рджिрди рдХे рднीрддрд░ рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиा рд╕рдмрд╕े рдмेрд╣рддрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рджेрд░ рд╕े рдЖрд╡ेрджрди рдкрд░ рдЕрдлिрдбेрд╡िрдЯ рдФрд░ рдордЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрдЯ рдЕрдк्рд░ूрд╡рд▓ рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै।  рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдмрдирд╡ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬ़рд░ूрд░ी рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़: рдмрдЪ्рдЪे рдХा рдиाрдо (рдЕрдЧрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा рд╣ो) рдоाрддा-рдкिрддा рдХी рдкрд╣рдЪाрди (Aadhaar, рд╡ोрдЯрд░ ID) рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рд╕े рдоिрд▓ा рдЬрди्рдо рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (рдпрджि рд╣ॉрд╕्рдкिрдЯрд▓ рдоें рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ) рдиिрд╡ाрд╕ рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ (Electricity Bill, Ration Card рдЖрджि) ...