Skip to main content

рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо (CMRGP) – рдпुрд╡ाрдУं рдХे рд▓िрдП рд░ोрдЬрдЧाрд░

рдорд╣िрд▓ा рдкाрд░ंрдкрд░िрдХ рд░ंрдЧ-рдмिрд░ंрдЧी рд╢ॉрд▓ рдкрд╣рдиे рд╣ुрдП рдЦрдб़ी рд╣ै, рдкृрд╖्рдарднूрдоि рдоें рд╣рд░े-рднрд░े рдЦेрдд рдФрд░ рдкрд╣ाрдб़ी рджृрд╢्рдп рджिрдЦाрдИ рджे рд░рд╣े рд╣ैं।
cmrgp

 рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо (CMRGP) – рдпुрд╡ाрдУं рдХे рд▓िрдП рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХा рд╕ंрдмрд▓


 рдкрд░िрдЪрдп

  • рдмेрд░ोрдЬрдЧाрд░ी рднाрд░рдд рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै।

  • рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо (CMRGP) рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдпुрд╡ाрдУं рдХो рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдФрд░ рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рдХा рдиिрд░्рдгрдп рд▓िрдпा।

  • рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рд╡िрдд्рддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рджोрдиों рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ै।

  • рдЙрдж्рджेрд╢्рдп: рдпुрд╡ाрдУं рдХो рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рдмрдиाрдиा рдФрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рдЖрд░्рдеिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиा।


 CMRGP рдХे рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп

  • ✅ рдпुрд╡ाрдУं рдХो рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХे рд▓िрдП рдЖрд╕ाрди рдЛрдг рдФрд░ рд╡िрдд्рддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рджेрдиा।

  • ✅ рдЫोрдЯे рдФрд░ рдордз्рдпрдо рдЙрдж्рдпрдоों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕्рдеाрдиीрдп рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди

  • ✅ рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХे рдЬрд░िрдП рдпुрд╡ाрдУं рдХी рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдпोрдЧ्рдпрддा рдмрдв़ाрдиा।

  • ✅ рдмेрд░ोрдЬрдЧाрд░ рдпुрд╡ाрдУं рдХे рд▓िрдП рд╕рд░рдХाрд░ी рдФрд░ рдиिрдЬी рд╕ेрдХ्рдЯрд░ рдоें рдЕрд╡рд╕рд░ рдмрдв़ाрдиा।

  • ✅ рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдЖрд░्рдеिрдХ рд╡ृрдж्рдзि рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕рдоृрдж्рдзि рдоें рдпोрдЧрджाрди।


 рд▓ाрднाрд░्рдеी рдХौрди рд╣ैं?

  • рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдиिрд╡ाрд╕ी рдпुрд╡ा (18–40 рд╡рд░्рд╖)।

  • рд╕्рдиाрддрдХ рдФрд░ рддрдХрдиीрдХी рдпोрдЧ्рдпрддाрдПँ рд░рдЦрдиे рд╡ाрд▓े рдпुрд╡ा।

  • рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХे рд▓िрдП рдЛрдг рд▓ेрдиे рд╡ाрд▓े рдЫोрдЯे рдЙрдж्рдпрдоी।

  • рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдФрд░ рд╢рд╣рд░ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдмेрд░ोрдЬрдЧाрд░।

  • рдХрдордЬोрд░ рд╡рд░्рдЧ рдФрд░ рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХो рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди।


 CMRGP рдХे рддрд╣рдд рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рд╕рд╣ाрдпрддा

1. рд╡िрдд्рддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рдФрд░ рдЛрдг

  • рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдпा рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рд╕्рддी рджрд░ рдкрд░ рдЛрдг

  • рдорд╣िрд▓ा рдЙрдж्рдпрдоिрдпों рдФрд░ рдХрдордЬोрд░ рд╡рд░्рдЧ рдХे рд▓िрдП рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд╕рдм्рд╕िрдбी

  • рдЛрдг рд░ाрд╢ि: ₹1 рд▓ाрдЦ рд╕े ₹25 рд▓ाрдЦ рддрдХ, рдпोрдЬрдиा рдФрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░।

  • рдмैंрдХ рдФрд░ рд╡िрдд्рддीрдп рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдХैрд╢рд▓ेрд╕ рдФрд░ рдЖрд╕ाрди рдк्рд░ोрд╕ेрд╕िंрдЧ

2. рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕

  • рдпुрд╡ाрдУं рдХो рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдФрд░ рддрдХрдиीрдХी рд╕्рдХिрд▓्рд╕

  • рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡ॉрд░्рдХрд╢ॉрдк рдФрд░ рдХोрд░्рд╕ेрдЬ

  • рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХे рд▓िрдП рдоाрд░्рдХेрдЯिंрдЧ, рдк्рд░рдмंрдзрди рдФрд░ рд╡िрдд्рддीрдп рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг

3. рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рдФрд░ рдоेंрдЯрд░рд╢िрдк

  • рд╕рдлрд▓ рдЙрдж्рдпрдоिрдпों рд╕े рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рдФрд░ рд╕рд▓ाрд╣

  • рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдУं рд╕े рд▓ाрдн рд▓ेрдиे рдХा рдЖрд╕ाрди рдоाрд░्рдЧ

  • рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдоें рд╕्рдеिрд░рддा рдФрд░ рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХे рд▓िрдП рд╕рд╣ाрдпрддा рдФрд░ рдиिрдЧрд░ाрдиी


 рдпोрдЬрдиा рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ

  • рд╕рд░рдХाрд░ी рдФрд░ рдмैंрдХिंрдЧ рд╕рдорд░्рдерди – рдЛрдг рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдЙрдкрд▓рдм्рдз।

  • рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдкрд░ рдЬोрд░ – рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХी рдХ्рд╖рдорддा рдмрдв़ाрдиा।

  • рдорд╣िрд▓ा рдЙрдж्рдпрдоिрдпों рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди

  •  рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдФрд░ рд╢рд╣рд░ी рдпुрд╡ाрдУं рдХे рд▓िрдП рд╕рдоाрди рдЕрд╡рд╕рд░

  • рд╕्рдеाрдиीрдп рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдФрд░ рдЖрд░्рдеिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдоें рдпोрдЧрджाрди।


 рдЖрд╡ेрджрди рдФрд░ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा

  • рдХрджрдо 1: рдирдЬ़рджीрдХी рдЬिрд▓ा рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХेंрдж्рд░ рдпा рдмैंрдХ рд╢ाрдЦा рдкрд░ рд╕ंрдкрд░्рдХ рдХрд░ें।

  • рдХрджрдо 2: рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдпोрдЬрдиा рдФрд░ рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़ рдЬрдоा рдХрд░ें।

  • рдХрджрдо 3: рдкाрдд्рд░рддा рдЬांрдЪ рдХे рдмाрдж рдЛрдг рд╕्рд╡ीрдХृрддि।

  • рдХрджрдо 4: рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдФрд░ рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рднाрдЧ рд▓ें।

  • рдХрджрдо 5: рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╢ुрд░ू рдХрд░ें рдФрд░ рдиिрдпрдоिрдд рд░िрдкोрд░्рдЯिंрдЧ рдХрд░ें।


 CMRGP рд╕े рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рд▓ाрдн – рдд्рд╡рд░िрдд рд▓िрд╕्рдЯ

  •  рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХे рд▓िрдП рд╕рд╕्рддी рд╡िрдд्рддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा।

  •  рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг।

  •  рдорд╣िрд▓ा рдФрд░ рдХрдордЬोрд░ рд╡рд░्рдЧ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди।

  •  рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рдФрд░ рдоेंрдЯрд░рд╢िрдк।

  •  рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдФрд░ рдЖрд░्рдеिрдХ рд╡ृрдж्рдзि।


 CMRGP рдХा рдк्рд░рднाрд╡

  • рд▓ाрдЦों рдпुрд╡ाрдУं рдХो рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдФрд░ рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдоिрд▓े।

  • рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рд╕्рд╡рдпंрд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕्рдеाрдиीрдп рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдмрдв़े।

  • рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдХे рдХाрд░рдг рдпुрд╡ाрдУं рдХी рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдпोрдЧ्рдпрддा рдмрдв़ी।

  • рдорд╣िрд▓ा рдЙрдж्рдпрдоिрдпों рдФрд░ рдХрдордЬोрд░ рд╡рд░्рдЧ рдХे рд▓िрдП рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рд╢рдХ्рддिрдХрд░рдг

  • рд╕рд░рдХाрд░ी рдФрд░ рдиिрдЬी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдирдИ рдиौрдХрд░िрдпों рдХा рд╕ृрдЬрди


 рдЪुрдиौрддिрдпाँ

  • рдХрдИ рдЬрдЧрд╣ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдпोрдЬрдиा рдХी рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рдФрд░ рдиिрдЧрд░ाрдиी рдоें рдХрдоी।

  • рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдЗрд▓ाрдХों рдоें рдмैंрдХिंрдЧ рдФрд░ рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХेंрдж्рд░ों рдХी рдкрд╣ुँрдЪ рд╕ीрдоिрдд

  • рдпुрд╡ाрдУं рдоें рд╕рд╣ी рдЬाрдирдХाрд░ी рдФрд░ рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рдХी рдХрдоी

  • рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдоाрд░्рдХेрдЯिंрдЧ рдФрд░ рд╡िрд╕्рддाрд░ рдоें рдХрдаिрдиाрдИ।


 рдЖрдЧे рдХी рджिрд╢ा

  • рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдк्рд▓ेрдЯрдлॉрд░्рдо рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЖрд╡ेрджрди рдФрд░ рдЛрдг рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдЖрд╕ाрди рдмрдиाрдиा।

  • рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдФрд░ рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХेंрдж्рд░ рдмрдв़ाрдиा

  • рдорд╣िрд▓ा рдЙрдж्рдпрдоिрдпों рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕्рдХीрдо рдФрд░ рд╕рдм्рд╕िрдбी

  • рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдФрд░ рдоेंрдЯрд░рд╢िрдк рдХो рдФрд░ рдк्рд░рднाрд╡ी рдмрдиाрдиा

  • рдпुрд╡ाрдУं рдХो рдирд╡ाрдЪाрд░ рдФрд░ рд╕्рдЯाрд░्рдЯрдЕрдк рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рдиा।


✅ CMRGP

  • рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо (CMRGP) рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдпुрд╡ाрдУं рдХो рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рдФрд░ рд╕рд╢рдХ्рдд рдмрдиाрдиे рдХा рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдХрджрдо рд╣ै।

  • рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рди рд╕िрд░्рдл рд╡िрдд्рддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा, рдмрд▓्рдХि рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рднी рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддी рд╣ै।

  • CMRGP рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рд╕्рдеाрдиीрдп рд░ोрдЬрдЧाрд░, рдЖрд░्рдеिрдХ рд╡ृрдж्рдзि рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рд╕ंрднрд╡ рд╣ुрдЖ рд╣ै।

  • рдпोрдЬрдиा рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै – рд╣рд░ рдпुрд╡ा рдХो рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдФрд░ рд╣рд░ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдХो рд╕рдлрд▓рддा


 Quick Action Plan

  •  рдпोрдЬрдиा рдХा рдиाрдо: рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо (CMRGP)

  •  рд▓ाрднाрд░्рдеी: рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХे 18–40 рд╡рд░्рд╖ рдХे рдпुрд╡ा

  •  рд╕ेрд╡ाрдПँ: рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдЛрдг, рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕, рдоेंрдЯрд░рд╢िрдк

  •  рд╡िрдд्рддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा: ₹1 рд▓ाрдЦ – ₹25 рд▓ाрдЦ

  •  рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди: рдорд╣िрд▓ा рдФрд░ рдХрдордЬोрд░ рд╡рд░्рдЧ

  •  рдЖрд╡ेрджрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा: рдЬिрд▓ा рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХेंрдж्рд░/рдмैंрдХ → рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़ рдЬрдоा → рдЛрдг рд╕्рд╡ीрдХृрддि → рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг → рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╢ुрд░ू

  •  рдкрд░िрдгाрдо: рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди, рд╕्рдеाрдиीрдп рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╡ृрдж्рдзि, рдпुрд╡ाрдУं рдХा рд╕рд╢рдХ्рддिрдХрд░рдг

  •  рднрд╡िрд╖्рдп: рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдЖрд╡ेрджрди, рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХेंрдж्рд░ рд╡िрд╕्рддाрд░, рд╕्рдЯाрд░्рдЯрдЕрдк рд╕ंрд╕्рдХृрддि


ICDS рд╡ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рд╕ेрд╡ाрдПं – рдмрдЪ्рдЪों рдФрд░ рдоाрддाрдУं рдХा рд╕ंрдмрд▓

рдЕрд░ुрдгाрдЪрд▓ рдк्рд░рджेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдПं 2025 рдХी рдкूрд░ी рд╕ूрдЪी

FAQ (Frequently Asked Questions)

Q1. рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕ृрдЬрди рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо (CMRGP) рдХ्рдпा рд╣ै?
ЁЯСЙ рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рдпुрд╡ाрдУं рдХो рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдФрд░ рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╢ुрд░ू рдХी рдЧрдИ рд╣ै।

Q2. CMRGP рдХा рд▓ाрдн рдХिрди्рд╣ें рдоिрд▓рддा рд╣ै?
ЁЯСЙ рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХे 18–40 рд╡рд░्рд╖ рдХे рдпुрд╡ा, рдЬिрдирдоें рд╕्рдиाрддрдХ, рддрдХрдиीрдХी рдпोрдЧ्рдп рдФрд░ рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдоें рд░ुрдЪि рд░рдЦрдиे рд╡ाрд▓े рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं।

Q3. CMRGP рдпोрдЬрдиा рдХे рддрд╣рдд рдХ्рдпा рд╕ुрд╡िрдзाрдПँ рдоिрд▓рддी рд╣ैं?
ЁЯСЙ рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХे рд▓िрдП рдЛрдг, рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг, рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рдФрд░ рдорд╣िрд▓ा/рдХрдордЬोрд░ рд╡рд░्рдЧ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди।

Q4. рдЛрдг рдФрд░ рд╡िрдд्рддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рдХी рд░ाрд╢ि рдХिрддрдиी рд╣ै?
ЁЯСЙ ₹1 рд▓ाрдЦ рд╕े ₹25 рд▓ाрдЦ рддрдХ, рдпोрдЬрдиा рдФрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░।

Q5. рдЖрд╡ेрджрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХ्рдпा рд╣ै?
ЁЯСЙ рдЬिрд▓ा рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХेंрдж्рд░ рдпा рдмैंрдХ рдоें рд╕ंрдкрд░्рдХ → рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़ рдЬрдоा → рдкाрдд्рд░рддा рдЬांрдЪ → рдЛрдг рд╕्рд╡ीрдХृрддि → рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг → рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╢ुрд░ू।

Comments

Popular posts from this blog

Sabla / Kishori Balika Yojana – рдХिрд╢ोрд░िрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा рдХी рдУрд░ рдордЬрдмूрдд рдХрджрдо

рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा / рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा: рдмेрдЯिрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╡рд▓ंрдмрди рдХी рд░ाрд╣  рднाрд░рдд рдЬैрд╕े рджेрд╢ рдоें рдЬрд╣ां рдмेрдЯिрдпाँ рдПрдХ рддрд░рдл рджेрд╡ी рдХा рд░ूрдк рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ैं, рд╡рд╣ीं рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдХрдИ рдмाрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╢िрдХ्рд╖ा, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рднी рд░рд╣рдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдПрдХ рдХिрд╢ोрд░ी рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЬрдм рдЙрд╕рдХा рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдорди рдХрдИ рдмрджрд▓ाрд╡ों рд╕े рдЧुрдЬрд░рддा рд╣ै, рддрдм рдЙрд╕े рд╕рдмрд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди, рдкोрд╖рдг, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ी рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдФрд░ рдЬ़рд░ूрд░рдд рдХो рд╕рдордЭрддे рд╣ुрдП рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा (рдЬिрд╕े рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै) рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी — рддाрдХि рджेрд╢ рдХी рдмेрдЯिрдпाँ рди рд╕िрд░्рдл рд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣ें, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рднी рдмрдиें। рдХिрд╢ोрд░ी – рдПрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдоोрдб़ рдЬрдм рдХोрдИ рдмрдЪ्рдЪी 11-18 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддी рд╣ै, рддो рдпрд╣ рдЙрд╕рдХा рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдмрд╕े рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рд╕рдордп рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдо्рд░ рдоें рд╡рд╣ рди рддो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдмрдЪ्рдЪी рд░рд╣рддी рд╣ै, рди рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд╡рдпрд╕्рдХ। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдкрд╣рдЪाрди, рдЖрдд्рдо-рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрдкрдиे рд╕्рдеाрди рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдЧ्рд░ाрдоीрдг рднाрд░рдд рдоें рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рднी рдХрдаिрди рд╣ै — рдпрд╣ाँ рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХिрд╢ोрд░िрдпाँ рдпा рддो рд╕्рдХूрд▓ рдЫोрдб़ рдЪुрдХी рд╣ोрддी рд╣ैं, рдпा рдШрд░ेрд▓ू рдЬिрдо्рдоेрджाрд░िрдпों рдоें рдбूрдм рдЪुрдХी рд╣ोрддी рд╣ैं। рдЙрди्рд╣े...

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा 2025 – рдХिрд╕ाрдиों рдХी рд╕рдоृрдж्рдзि

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा – рдХिрд╕ाрдиों рдХे рд╕рдоृрдж्рдзि рдХी рдирдИ рдЙрдо्рдоीрдж рднाрд░рдд рдХी рдЖрдд्рдоा рдЧांрд╡ों рдоें рдмрд╕рддी рд╣ै, рдФрд░ рдЧांрд╡ों рдХी рдЖрдд्рдоा рд╣рдоाрд░े рдХिрд╕ाрди рд╣ैं। рд╣рд░ рд╕ुрдмрд╣ рд╕ूрд░рдЬ рдХी рдкрд╣рд▓ी рдХिрд░рдг рдХे рд╕ाрде рдЦेрддों рдоें рд╣рд▓ рдЬोрддрддा рдХिрд╕ाрди, рддрдкрддी рджोрдкрд╣рд░ рдоें рдлрд╕рд▓ों рдХो рд╕ींрдЪрддा рдХिрд╕ाрди рдФрд░ рд░ाрдд рдХे рдЕंрдзेрд░े рдоें рднी рдЕрдкрдиे рдЦेрдд рдХी рд░рдЦрд╡ाрд▓ी рдХрд░рддा рдХिрд╕ाрди — рдпрд╣ी рддो рд╣ैं рд╣рдоाрд░े рджेрд╢ рдХी рдЕрд╕рд▓ी рд░ीрдв़। рдРрд╕े рдоें рдЬрдм рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХिрд╕ाрдиों рдХी рд╕्рдеिрддि рд╕ुрдзाрд░рдиे рдФрд░ рдЙрдирдХी рдЖрдорджрдиी рджोрдЧुрдиी рдХрд░рдиे рдХी рдмाрдд рдХрд░рддी рд╣ै, рддो рдпрд╣ рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рдиीрддि рдирд╣ीं рд╣ोрддी, рдмрд▓्рдХि рдХрд░ोрдб़ों рдЙрдо्рдоीрджों рдХी рдиींрд╡ рд╣ोрддी рд╣ै। рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा рдЗрд╕ी рджिрд╢ा рдоें рдЙрдаाрдпा рдЧрдпा рдПрдХ рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рдХрджрдо рд╣ै। рдХ्рдпा рд╣ै рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा? рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡ाрдХांрдХ्рд╖ी рдпोрдЬрдиा рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै — рдХिрд╕ाрдиों рдХी рдЖрдп рдмрдв़ाрдиा, рдлрд╕рд▓ों рдХी рдЙрдд्рдкाрджрдХрддा рд╕ुрдзाрд░рдиा, рдФрд░ рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЖрдзुрдиिрдХ рддрдХрдиीрдХ рдХा рд╕рдоाрд╡ेрд╢ рдХрд░рдиा। рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рдХिрд╕ाрдиों рдХो рдмेрд╣рддрд░ рдмीрдЬ, рд╕рд╕्рддी рджрд░ों рдкрд░ рдЙрд░्рд╡рд░рдХ, рд╕िंрдЪाрдИ рдХी рд╕ुрд╡िрдзा, рдХृрд╖ि рдпंрдд्рд░ों рдкрд░ рд╕рдм्рд╕िрдбी рдФрд░ рдлрд╕рд▓ рдХी рд╕рд╣ी рдХीрдордд рджिрд▓ाрдиे рдоें рдорджрдж рдХрд░рддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдоुрдЦ्рдп рд▓рдХ्рд╖्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдХा рд╣рд░ рдХिрд╕ाрди рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рдмрди...

рдмिрд╣ाрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рд╕рднी рдк्рд░рдоुрдЦ рдпोрдЬрдиाрдУं рдХी рд╕ूрдЪी – рдПрдХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдкूрд░ी рдЬाрдирдХाрд░ी | Progress India

ЁЯСЙрдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рд╕рднी рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдУं рдХी рд╕ूрдЪी | рд▓ाрдн, рдкाрдд्рд░рддा рдФрд░ рдЖрд╡ेрджрди рд▓िंрдХ рдПрдХ рдЬрдЧрд╣ ! рдкूрд░्рд╡рдЬों рдХी рд╕ंрдкрдд्рддि рдоें рдмंрдЯрд╡ाрд░ा рдХैрд╕े рдХрд░ें? LPC рдХ्рдпा рд╣ै? рдХैрд╕े рдкрддा рдХрд░ें рдХि рдЖрдк рдЬрдоीрди рдХे рд╡ैрдз рдоाрд▓िрдХ рд╣ैं рдпा рдирд╣ीं? рднू рдирдХ्рд╢ा рдкोрд░्рдЯрд▓ (Bhu Naksha Portal) рдХ्рдпा рд╣ै? рднू–рдЬрди рд╢िрдХाрдпрдд рдкोрд░्рдЯрд▓ (Bhu-Jan Shikayat Portal) рдХ्рдпा рд╣ै? рдХ्рдпा рдЬрдоीрди рдмेрдЪрдиे рдпा рдмंрдЯрд╡ाрд░े рдоें рдмाрдзा рдЖрдиे рдкрд░ рдХрд░ें? рдХрдм्рдЬ़ा рд╣рдЯрд╡ाрдиा (Illegal Possession Removal) рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдЬрдм рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рднूрдоि рд░िрдХॉрд░्рдб рдЕрдкрдбेрдЯ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддो рдХ्рдпा рдХрд░ें? рдЦाрддा рдПрд╡ं рдЬрдоाрдмंрджी рдХ्рдпा рд╣ै? рдЬрдоीрди рдХा рдмंрдЯрд╡ाрд░ा рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдЕрд╡ैрдз рдЕрддिрдХ्рд░рдордг (Illegal Encroachment) рдХ्рдпा рд╣ै? рдирдХ्рд╢ा рд╕े рд╕ीрдоांрдХрди (Demarcation) рдХैрд╕े рдХрд░рд╡ाрдПं? рд╕िрд╡िрд▓ рдХोрд░्рдЯ рдоें рджाрд╡ा рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдирдХ्рд╢ा (Land Map) рдХ्рдпा рд╣ै? рдиाрдоांрддрд░рдг, рджाрдЦिрд▓-рдЦाрд░िрдЬ рдФрд░ рд╡ंрд╢ाрд╡рд▓ी рд╕े рдЬुрдб़े рд╡िрд╡ाрдж рдХ्рдпा рдХрд░ें? C.S., R.S., рдФрд░ Halka рдЦрддिрдпाрди рдХ्рдпा рд╣ै? рдоूрд▓ рдЦрддिрдпाрди рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै? рдмिрд╣ाрд░ рдоें рд╡ाрд░िрд╕ाрдиा рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं? рдЕрдЧрд░ рднूрдоि рдХे рдЕрднिрд▓ेрдЦों (рдЬрдоाрдмंрджी, рдЦрддिрдпाрди, рдирдХ्рд╢ा, рдпा рджाрдЦिрд▓-рдЦाрд░िрдЬ) рдоें рдЬ़рдоीрди рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ (рд░рдХрдмा) рдЧрд▓рдд рджрд░्рдЬ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै, рдЕрдЧрд░ рднू-рдЕрднिрд▓ेрдЦ (Land Record) рдпा рдЬрдоाрдмंрджी / рдЦрддिрдпाрди / рджाрдЦिрд▓-рдЦ...