Skip to main content

ICDS рд╡ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рд╕ेрд╡ाрдПं – рдмрдЪ्рдЪों рдФрд░ рдоाрддाрдУं рдХा рд╕ंрдмрд▓

рдЫрд╡ि рдоें рдПрдХ рдорд╣िрд▓ा рд▓ाрд▓-рдкीрд▓े рд╕ाрдб़ी рдоें рдПрдХ рдмрдЪ्рдЪे рдХो рдХिрддाрдм рдкрдв़ाрддे рд╣ुрдП рджिрдЦाрдИ рджे рд░рд╣ी рд╣ै, рдкृрд╖्рдарднूрдоि рдоें рдЕрди्рдп рдмрдЪ्рдЪे рдмैрдаे рд╣ैं।
ICDS_рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी

ICDS рд╡ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рд╕ेрд╡ाрдПं – рдмрдЪ्рдЪों, рдоाрддाрдУं рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдХी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдвाрд▓


 рдкрд░िрдЪрдп

  • рднाрд░рдд рдЬैрд╕े рд╡िрд╢ाрд▓ рджेрд╢ рдоें рдмрдЪ्рдЪों рдФрд░ рдоाрддाрдУं рдХा рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рдЪुрдиौрддी рд╣ै।

  • рдЗрд╕ी рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдЗंрдЯीрдЧ्рд░ेрдЯेрдб рдЪाрдЗрд▓्рдб рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рд╕рд░्рд╡िрд╕ेрдЬ (ICDS) 1975 рдоें рд╢ुрд░ू рд╣ुрдИ।

  • рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рд╕ेрд╡ाрдПँ ICDS рдХा рдЬ़рдоीрдиी рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╕рдмрд╕े рдЕрд╣рдо рд╣िрд╕्рд╕ा рд╣ैं।

  • рдпे рд╕ेрд╡ाрдПँ рд╕िрд░्рдл рдкोрд╖рдг рд╣ी рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рд╢िрдХ्рд╖ा, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХा рднी рдоाрдз्рдпрдо рд╣ैं।


 ICDS рдХे рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп

  • 6 рд╡рд░्рд╖ рддрдХ рдХे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╕ंрдкूрд░्рдг рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПँ рджेрдиा।

  • рдЧрд░्рднрд╡рддी рдФрд░ рд╕्рддрдирдкाрди рдХрд░ाрдиे рд╡ाрд▓ी рдоाрддाрдУं рдХी рджेрдЦрднाрд▓ рдФрд░ рд╕рдкोрд░्рдЯ рдХрд░рдиा।

  • рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдк्рд░ी-рд╕्рдХूрд▓ рд╢िрдХ्рд╖ा (Early Childhood Education) рд╕े рдЬोрдб़рдиा।

  • рдоाрддाрдУं рдФрд░ рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдоें рдкोрд╖рдг рдПрд╡ं рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдлैрд▓ाрдиा।

  • рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рд▓िрдП рд╕рд╢рдХ्рддिрдХрд░рдг рдФрд░ рд╕рд╣рдпोрдЧ рдХा рдоाрд╣ौрд▓ рдмрдиाрдиा।


 рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рд╕ेрд╡ाрдУं рдХा рдорд╣рдд्рд╡

  • рд╣рд░ рдЧाँрд╡, рд╣рд░ рд╡ाрд░्рдб рдоें рдПрдХ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рдХेंрдж्рд░

  • рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП рдЦेрд▓-рдЦेрд▓ рдоें рд╕ीрдЦрдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░

  • рдЧрд░्рднрд╡рддी рдФрд░ рдоाрддाрдУं рдХो рдл्рд░ी рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдЬांрдЪ рдФрд░ рдкोрд╖рдг рдЖрд╣ाрд░

  • рд╕рдоाрдЬ рдХे рдХрдордЬोрд░ рд╡рд░्рдЧ рддрдХ рд╕рд░рдХाрд░ी рдорджрдж рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХा рдкрд╣рд▓ा рдЬрд░िрдпा


 ICDS рд╡ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рд╕ेрд╡ाрдПँ

1. рдкोрд╖рдг рд╕ेрд╡ाрдПँ

  • 6 рд╡рд░्рд╖ рддрдХ рдХे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдкूрд░рдХ рдкोрд╖рдг рдЖрд╣ाрд░

  • рдЧрд░्рднрд╡рддी рдФрд░ рд╕्рддрдирдкाрди рдХрд░ाрдиे рд╡ाрд▓ी рдоाрддाрдУं рдХो рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдкोрд╖рдг

  • рдмрдЪ्рдЪों рдФрд░ рдорд╣िрд▓ाрдУं рдоें рдХुрдкोрд╖рдг рдХрдо рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢ेрд╖ рдоेрди्рдпू

2. рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПँ

  • рдЯीрдХाрдХрд░рдг (BCG, DPT, OPV, Measles рдЖрджि)।

  • рдЖрдпрд░рди, рдлोрд▓िрдХ рдПрд╕िрдб рдФрд░ рд╡िрдЯाрдоिрди рд╕рдк्рд▓ीрдоेंрдЯ।

  • рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдЬांрдЪ рдФрд░ рд╡рдЬрди рдоाрдк।

  • рдмीрдоाрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдФрд░ рдХрдордЬोрд░ рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рд▓िрдП рд░ेрдлрд░рд▓ рд╕ेрд╡ाрдПँ

3. рдк्рд░ी-рд╕्рдХूрд▓ рдиॉрди-рдлॉрд░्рдорд▓ рдПрдЬुрдХेрд╢рди

  • рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЦेрд▓-рдЦेрд▓ рдоें рдкрдв़ाрдИ рдХрд░ाрдиा।

  • рд░ंрдЧ, рдЖрдХाрд░, рдЧिрдирддी, рдЧीрдд, рдХрд╣ाрдиिрдпों рд╕े рд╢िрдХ्рд╖ा।

  • рд╕्рдХूрд▓ рдЬाрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдмрдЪ्рдЪों рдоें рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдФрд░ рдЖрджрддें рд╡िрдХрд╕िрдд рдХрд░рдиा

4. рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдПрд╡ं рдкोрд╖рдг рд╢िрдХ्рд╖ा

  • рдоाрддाрдУं рдХो рд╕िрдЦाрдиा рдХि рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдХ्рдпा рдЦिрд▓ाрдПँ।

  • рдЧрд░्рднрд╡рддी рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рд▓िрдП рдЖрд╣ाрд░, рд╕ाрдл-рд╕рдлाрдИ рдФрд░ рджेрдЦрднाрд▓ рдкрд░ рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг।

  • рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдоें рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп-рд╕рдЪेрдд рдоाрд╣ौрд▓ рдмрдиाрдиा।

5. рдорд╣िрд▓ा рд╕рд╢рдХ्рддिрдХрд░рдг

  • рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддा рдФрд░ рд╕рд╣ाрдпिрдХा рдХो рд╕्рдеाрдиीрдп рдиेрддा рдХी рддрд░рд╣ рдкрд╣рдЪाрди।

  • рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХो рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा рдХा рдЕрд╡рд╕рд░।

  • рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рдмीрдЪ рд╕рдоूрд╣ рдЪрд░्рдЪा рдФрд░ рд╕рд╣рдпोрдЧ рдХा рдоंрдЪ


 рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рд╕ेрд╡ाрдУं рдХा рдк्рд░рднाрд╡

  • рдХुрдкोрд╖рдг рдоें рдХрдоी – рдмрдЪ्рдЪों рдХा рд╡рдЬрди рдФрд░ рд▓ंрдмाрдИ рд╕ुрдзрд░ी।

  • рд╕्рдХूрд▓ рд░ेрдбीрдиेрд╕ – рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рд╕े рдиिрдХрд▓े рдмрдЪ्рдЪे рдк्рд░ाрдЗрдорд░ी рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдмेрд╣рддрд░ рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХрд░рддे рд╣ैं।

  • рдорд╣िрд▓ा рднाрдЧीрджाрд░ी – рдорд╣िрд▓ाрдПँ рдиिрд░्рдгрдп рд▓ेрдиे рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рд╕рдХ्рд░िрдп рднूрдоिрдХा рдиिрднाрдиे рд▓рдЧीं।

  • рдЯीрдХाрдХрд░рдг рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ – рдЕрдм рдЧाँрд╡-рдЧाँрд╡ рдоें рдмрдЪ्рдЪों рдХा рдкूрд░ा рдЯीрдХाрдХрд░рдг рд╕ंрднрд╡।


 рдЪुрдиौрддिрдпाँ

  • рдХрдИ рдЬрдЧрд╣ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рднрд╡рди рдЬрд░्рдЬрд░ рдпा рдХिрд░ाрдП рдкрд░

  • рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддाрдУं рдХो рдХрдо рд╡ेрддрди рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рдХाрдо

  • рдкोрд╖рдг рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдХी рдЕрдиिрдпрдоिрдд рдЖрдкूрд░्рддि

  • рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдЗрд▓ाрдХों рдоें рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдХी рдХрдоी

  • рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдЯेрдХ्рдиोрд▓ॉрдЬी рдФрд░ рдоॉрдиिрдЯрд░िंрдЧ рдХी рдХрдоी।


✅ рд╕рдоाрдзाрди рдФрд░ рдЖрдЧे рдХी рд░ाрд╣

  • рд╣рд░ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рдХेंрдж्рд░ рдХो рдкрдХ्рдХी рдЗрдоाрд░рдд рдФрд░ рдЖрдзुрдиिрдХ рд╕ुрд╡िрдзाрдПँ

  • рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддाрдУं рдХो рдЕрдЪ्рдЫा рдоाрдирджेрдп рдФрд░ рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг

  • рдкोрд╖рдг рдЖрд╣ाрд░ рдоें рд╕्рдеाрдиीрдп рднोрдЬрди рдФрд░ рдоिрд▓ेрдЯ्рд╕ рдХो рдмрдв़ाрд╡ा।

  • ICDS рд╕ेрд╡ाрдУं рдоें рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдЯेрдХ्рдиोрд▓ॉрдЬी рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓।

  • рд╕рдоाрдЬ рдФрд░ рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХो рднी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рдоें рднाрдЧीрджाрд░ рдмрдиाрдиा।


 рд▓ोрдЧों рдХी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдоें ICDS

  • рд╕ीрддा (рдЧрд░्рднрд╡рддी рдорд╣िрд▓ा) – рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рд╕े рдоिрд▓ा рдкोрд╖рдг рдЖрд╣ाрд░ рдФрд░ рдЬांрдЪ, рдЕрдм рд╕्рд╡рд╕्рде рдоाँ рдФрд░ рдмрдЪ्рдЪा।

  • рд░ाрд╣ुрд▓ (3 рд╕ाрд▓ рдХा рдмрдЪ्рдЪा) – рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рдоें рдЦेрд▓-рдЦेрд▓ рдоें рд╕ीрдЦा рдЧिрдирддी рдФрд░ рдХрд╡िрддा।

  • рдоीрдиा (рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддा) – рдЧाँрд╡ рдХी рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХी рд▓ीрдбрд░ рдмрдиीं, рдЕрдм рд╕рдмрдХी рднрд░ोрд╕ेрдоंрдж рд╕ाрдеी।


 рдПрдХ्рд╢рди рдк्рд▓ाрди – ICDS рдФрд░ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рдХा рд╕рд╣ी рдЙрдкрдпोрдЧ рдХैрд╕े рдХрд░ें?

  1. рдЧрд░्рднрд╡рддी рдФрд░ рд╕्рддрдирдкाрди рдХрд░ाрдиे рд╡ाрд▓ी рдорд╣िрд▓ाрдПँ рдиिрдпрдоिрдд рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рдХेंрдж्рд░ рдЬाрдПँ

  2. рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдкूрд░рдХ рдкोрд╖рдг рдЖрд╣ाрд░ рдФрд░ рдк्рд░ी-рд╕्рдХूрд▓ рд╢िрдХ्рд╖ा рджिрд▓ाрдПँ।

  3. рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХे рд╕рджрд╕्рдп рдЯीрдХाрдХрд░рдг рдФрд░ рдЬांрдЪ рдХी рддाрд░ीрдЦें рдиोрдЯ рдХрд░ें

  4. рд╕्рдеाрдиीрдп рд╕рдоाрдЬ рдФрд░ рдкंрдЪाрдпрддें рдоिрд▓рдХрд░ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рднрд╡рди рдХो рдордЬрдмूрдд рдХрд░ें

  5. рдпुрд╡ाрдУं рдФрд░ рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХрд░ें рдХि рд╡े ICDS рдпोрдЬрдиाрдУं рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рдлैрд▓ाрдПँ


 ICDS рд╡ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी

  • ICDS рдФрд░ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рд╕ेрд╡ाрдПँ рд╕िрд░्рдл рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиा рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рднाрд░рдд рдХे рднрд╡िрд╖्рдп рдХी рдиींрд╡ рд╣ैं।

  • рд╕्рд╡рд╕्рде рдоाँ рдФрд░ рд╕्рд╡рд╕्рде рдмрдЪ्рдЪा рд╣ी рд╕рдоृрдж्рдз рднाрд░рдд рдХी рдЧाрд░ंрдЯी рд╣ै।

  • рд╣рдоें рдЗрди рд╕ेрд╡ाрдУं рдХो рд╕ाрдЭेрджाрд░ी рдФрд░ рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рд╕े рдФрд░ рдордЬрдмूрдд рдмрдиाрдиा рд╣ोрдЧा


рдЕрд░ुрдгाрдЪрд▓ рдк्рд░рджेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдПं 2025 рдХी рдкूрд░ी рд╕ूрдЪी

рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдоिрд╢рди (NHM): рд╕рдмрдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ा

рдЬрдирдиी рд╢िрд╢ु рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо (JSSK) – рдоाँ рдФрд░ рд╢िрд╢ु рдХा рдЕрдзिрдХाрд░

FAQ (Frequently Asked Questions)

Q1. ICDS рдпोрдЬрдиा рдХ्рдпा рд╣ै?
ЁЯСЙ рдЗंрдЯीрдЧ्рд░ेрдЯेрдб рдЪाрдЗрд▓्рдб рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рд╕рд░्рд╡िрд╕ेрдЬ (ICDS) рдПрдХ рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиा рд╣ै рдЬो рдмрдЪ्рдЪों рдФрд░ рдоाрддाрдУं рдХो рдкोрд╖рдг, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕ेрд╡ाрдПँ рджेрддी рд╣ै।

Q2. рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рдХेंрдж्рд░ों рдкрд░ рдХ्рдпा рд╕ुрд╡िрдзाрдПँ рдоिрд▓рддी рд╣ैं?
ЁЯСЙ рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдкूрд░рдХ рдЖрд╣ाрд░, рдк्рд░ी-рд╕्рдХूрд▓ рд╢िрдХ्рд╖ा, рдЯीрдХाрдХрд░рдг рдФрд░ рдоाрддाрдУं рдХो рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдЬांрдЪ рд╡ рдкोрд╖рдг рд╢िрдХ्рд╖ा।

Q3. ICDS рдпोрдЬрдиा рдХा рд▓ाрдн рдХिрди्рд╣ें рдоिрд▓рддा рд╣ै?
ЁЯСЙ 6 рд╡рд░्рд╖ рддрдХ рдХे рдмрдЪ्рдЪे, рдЧрд░्рднрд╡рддी рдорд╣िрд▓ाрдПँ, рд╕्рддрдирдкाрди рдХрд░ाрдиे рд╡ाрд▓ी рдоाрддाрдПँ рдФрд░ рдХिрд╢ोрд░िрдпाँ।

Q4. ICDS рдХрдм рд╢ुрд░ू рд╣ुрдИ рдеी?
ЁЯСЙ рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा 1975 рдоें рд╢ुрд░ू рдХी рдЧрдИ рдеी।

Q5. ICDS рд╡ рдЖंрдЧрдирдмाрдб़ी рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХ्рдпा рд╣ै?
ЁЯСЙ рдХुрдкोрд╖рдг рдХрдо рдХрд░рдиा, рдоाрддृ-рд╢िрд╢ु рдоृрдд्рдпु рджрд░ рдШрдЯाрдиा рдФрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╢िрдХ्рд╖ा рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕े рдЬोрдб़рдиा।

Comments

Popular posts from this blog

Sabla / Kishori Balika Yojana – рдХिрд╢ोрд░िрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा рдХी рдУрд░ рдордЬрдмूрдд рдХрджрдо

рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा / рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा: рдмेрдЯिрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╡рд▓ंрдмрди рдХी рд░ाрд╣  рднाрд░рдд рдЬैрд╕े рджेрд╢ рдоें рдЬрд╣ां рдмेрдЯिрдпाँ рдПрдХ рддрд░рдл рджेрд╡ी рдХा рд░ूрдк рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ैं, рд╡рд╣ीं рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдХрдИ рдмाрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╢िрдХ्рд╖ा, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рднी рд░рд╣рдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдПрдХ рдХिрд╢ोрд░ी рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЬрдм рдЙрд╕рдХा рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдорди рдХрдИ рдмрджрд▓ाрд╡ों рд╕े рдЧुрдЬрд░рддा рд╣ै, рддрдм рдЙрд╕े рд╕рдмрд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди, рдкोрд╖рдг, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ी рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдФрд░ рдЬ़рд░ूрд░рдд рдХो рд╕рдордЭрддे рд╣ुрдП рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕рдмрд▓ рдпोрдЬрдиा (рдЬिрд╕े рдХिрд╢ोрд░ी рдмाрд▓िрдХा рдпोрдЬрдиा рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै) рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी — рддाрдХि рджेрд╢ рдХी рдмेрдЯिрдпाँ рди рд╕िрд░्рдл рд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣ें, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рднी рдмрдиें। рдХिрд╢ोрд░ी – рдПрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдоोрдб़ рдЬрдм рдХोрдИ рдмрдЪ्рдЪी 11-18 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддी рд╣ै, рддो рдпрд╣ рдЙрд╕рдХा рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдмрд╕े рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рд╕рдордп рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдо्рд░ рдоें рд╡рд╣ рди рддो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдмрдЪ्рдЪी рд░рд╣рддी рд╣ै, рди рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд╡рдпрд╕्рдХ। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдкрд╣рдЪाрди, рдЖрдд्рдо-рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрдкрдиे рд╕्рдеाрди рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдЧ्рд░ाрдоीрдг рднाрд░рдд рдоें рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рднी рдХрдаिрди рд╣ै — рдпрд╣ाँ рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХिрд╢ोрд░िрдпाँ рдпा рддो рд╕्рдХूрд▓ рдЫोрдб़ рдЪुрдХी рд╣ोрддी рд╣ैं, рдпा рдШрд░ेрд▓ू рдЬिрдо्рдоेрджाрд░िрдпों рдоें рдбूрдм рдЪुрдХी рд╣ोрддी рд╣ैं। рдЙрди्рд╣े...

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा 2025 – рдХिрд╕ाрдиों рдХी рд╕рдоृрдж्рдзि

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा – рдХिрд╕ाрдиों рдХे рд╕рдоृрдж्рдзि рдХी рдирдИ рдЙрдо्рдоीрдж рднाрд░рдд рдХी рдЖрдд्рдоा рдЧांрд╡ों рдоें рдмрд╕рддी рд╣ै, рдФрд░ рдЧांрд╡ों рдХी рдЖрдд्рдоा рд╣рдоाрд░े рдХिрд╕ाрди рд╣ैं। рд╣рд░ рд╕ुрдмрд╣ рд╕ूрд░рдЬ рдХी рдкрд╣рд▓ी рдХिрд░рдг рдХे рд╕ाрде рдЦेрддों рдоें рд╣рд▓ рдЬोрддрддा рдХिрд╕ाрди, рддрдкрддी рджोрдкрд╣рд░ рдоें рдлрд╕рд▓ों рдХो рд╕ींрдЪрддा рдХिрд╕ाрди рдФрд░ рд░ाрдд рдХे рдЕंрдзेрд░े рдоें рднी рдЕрдкрдиे рдЦेрдд рдХी рд░рдЦрд╡ाрд▓ी рдХрд░рддा рдХिрд╕ाрди — рдпрд╣ी рддो рд╣ैं рд╣рдоाрд░े рджेрд╢ рдХी рдЕрд╕рд▓ी рд░ीрдв़। рдРрд╕े рдоें рдЬрдм рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХिрд╕ाрдиों рдХी рд╕्рдеिрддि рд╕ुрдзाрд░рдиे рдФрд░ рдЙрдирдХी рдЖрдорджрдиी рджोрдЧुрдиी рдХрд░рдиे рдХी рдмाрдд рдХрд░рддी рд╣ै, рддो рдпрд╣ рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рдиीрддि рдирд╣ीं рд╣ोрддी, рдмрд▓्рдХि рдХрд░ोрдб़ों рдЙрдо्рдоीрджों рдХी рдиींрд╡ рд╣ोрддी рд╣ै। рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा рдЗрд╕ी рджिрд╢ा рдоें рдЙрдаाрдпा рдЧрдпा рдПрдХ рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рдХрджрдо рд╣ै। рдХ्рдпा рд╣ै рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा? рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдзрди-рдзाрди्рдп рдХृрд╖ि рдпोрдЬрдиा рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡ाрдХांрдХ्рд╖ी рдпोрдЬрдиा рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै — рдХिрд╕ाрдиों рдХी рдЖрдп рдмрдв़ाрдиा, рдлрд╕рд▓ों рдХी рдЙрдд्рдкाрджрдХрддा рд╕ुрдзाрд░рдиा, рдФрд░ рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЖрдзुрдиिрдХ рддрдХрдиीрдХ рдХा рд╕рдоाрд╡ेрд╢ рдХрд░рдиा। рдпрд╣ рдпोрдЬрдиा рдХिрд╕ाрдиों рдХो рдмेрд╣рддрд░ рдмीрдЬ, рд╕рд╕्рддी рджрд░ों рдкрд░ рдЙрд░्рд╡рд░рдХ, рд╕िंрдЪाрдИ рдХी рд╕ुрд╡िрдзा, рдХृрд╖ि рдпंрдд्рд░ों рдкрд░ рд╕рдм्рд╕िрдбी рдФрд░ рдлрд╕рд▓ рдХी рд╕рд╣ी рдХीрдордд рджिрд▓ाрдиे рдоें рдорджрдж рдХрд░рддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдоुрдЦ्рдп рд▓рдХ्рд╖्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдХा рд╣рд░ рдХिрд╕ाрди рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рдмрди...

рдмिрд╣ाрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рд╕рднी рдк्рд░рдоुрдЦ рдпोрдЬрдиाрдУं рдХी рд╕ूрдЪी – рдПрдХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдкूрд░ी рдЬाрдирдХाрд░ी | Progress India

ЁЯСЙрдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рд╕рднी рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдУं рдХी рд╕ूрдЪी | рд▓ाрдн, рдкाрдд्рд░рддा рдФрд░ рдЖрд╡ेрджрди рд▓िंрдХ рдПрдХ рдЬрдЧрд╣ ! рдкूрд░्рд╡рдЬों рдХी рд╕ंрдкрдд्рддि рдоें рдмंрдЯрд╡ाрд░ा рдХैрд╕े рдХрд░ें? LPC рдХ्рдпा рд╣ै? рдХैрд╕े рдкрддा рдХрд░ें рдХि рдЖрдк рдЬрдоीрди рдХे рд╡ैрдз рдоाрд▓िрдХ рд╣ैं рдпा рдирд╣ीं? рднू рдирдХ्рд╢ा рдкोрд░्рдЯрд▓ (Bhu Naksha Portal) рдХ्рдпा рд╣ै? рднू–рдЬрди рд╢िрдХाрдпрдд рдкोрд░्рдЯрд▓ (Bhu-Jan Shikayat Portal) рдХ्рдпा рд╣ै? рдХ्рдпा рдЬрдоीрди рдмेрдЪрдиे рдпा рдмंрдЯрд╡ाрд░े рдоें рдмाрдзा рдЖрдиे рдкрд░ рдХрд░ें? рдХрдм्рдЬ़ा рд╣рдЯрд╡ाрдиा (Illegal Possession Removal) рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдЬрдм рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рднूрдоि рд░िрдХॉрд░्рдб рдЕрдкрдбेрдЯ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддो рдХ्рдпा рдХрд░ें? рдЦाрддा рдПрд╡ं рдЬрдоाрдмंрджी рдХ्рдпा рд╣ै? рдЬрдоीрди рдХा рдмंрдЯрд╡ाрд░ा рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдЕрд╡ैрдз рдЕрддिрдХ्рд░рдордг (Illegal Encroachment) рдХ्рдпा рд╣ै? рдирдХ्рд╢ा рд╕े рд╕ीрдоांрдХрди (Demarcation) рдХैрд╕े рдХрд░рд╡ाрдПं? рд╕िрд╡िрд▓ рдХोрд░्рдЯ рдоें рджाрд╡ा рдХैрд╕े рдХрд░ें? рдирдХ्рд╢ा (Land Map) рдХ्рдпा рд╣ै? рдиाрдоांрддрд░рдг, рджाрдЦिрд▓-рдЦाрд░िрдЬ рдФрд░ рд╡ंрд╢ाрд╡рд▓ी рд╕े рдЬुрдб़े рд╡िрд╡ाрдж рдХ्рдпा рдХрд░ें? C.S., R.S., рдФрд░ Halka рдЦрддिрдпाрди рдХ्рдпा рд╣ै? рдоूрд▓ рдЦрддिрдпाрди рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै? рдмिрд╣ाрд░ рдоें рд╡ाрд░िрд╕ाрдиा рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХैрд╕े рдмрдирд╡ाрдПं? рдЕрдЧрд░ рднूрдоि рдХे рдЕрднिрд▓ेрдЦों (рдЬрдоाрдмंрджी, рдЦрддिрдпाрди, рдирдХ्рд╢ा, рдпा рджाрдЦिрд▓-рдЦाрд░िрдЬ) рдоें рдЬ़рдоीрди рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ (рд░рдХрдмा) рдЧрд▓рдд рджрд░्рдЬ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै, рдЕрдЧрд░ рднू-рдЕрднिрд▓ेрдЦ (Land Record) рдпा рдЬрдоाрдмंрджी / рдЦрддिрдпाрди / рджाрдЦिрд▓-рдЦ...